Kun je verbranden in de schaduw?
Stop met zonnecrème smeren, zoek gewoon de schaduw op, schreef arts Luc Bonneux (DS 26 juli). Maar kun je dan niet verbranden in schaduw? ‘En of dat kan’, zegt dermatoloog Katrien Vossaert verbonden aan het UZ Gent en een huidkliniek in Maldegem. ‘Hoe zuidelijker je bent, hoe groter het risico. Ik ben in ZuidItalië ’s middags onder een boom verbrand. Schaduw is natuurlijk een relatief begrip. Door het bladerdek van bomen dringt nog steeds uvstraling door. En ook een parasol houdt niet alles tegen. Zeker niet als de stof licht geweven is. En dan heb je nog de uvstraling die je huid bereikt door weerkaatsing op water, zand, sneeuw en andere oppervlakten.’
‘Het is natuurlijk wel degelijk verstandig om de schaduw op te zoeken als het heel zonnig is. Maar dat advies geldt als slechts een van de beschermingsmaatregelen. Goed insmeren met zonnebrandcrème – en dat elke twee uur herhalen – en bedekkende kleding dragen als de zon het hoogst aan de hemel staat, rond 14 uur, horen daar ook bij.’
Ook dermatoloog Kristine Rommens waarschuwt. Een paar jaar geleden werkte ze mee aan een grote populatiestudie van de Universiteit Antwerpen naar zonblootstelling en huid kanker, in samenwerking met het Bel gisch kankerregister en het KMI. Voor zover zij weet, zijn er geen populatie studies die specifiek hebben gekeken naar de gevaren van uvblootstelling in de schaduw, maar volgens haar spreekt het voor zich dat je je niet vei lig moet wanen in de schaduw.
‘Veel mensen beseffen niet dat ze indirect toch aan zonlicht worden blootgesteld als ze in de schaduw zitten’, zegt Rommens. ‘Het risico bestaat dat ze zich daarom minder goed of niet insmeren met zonnecrème. Voor mensen met een licht huidtype kan dit wel eens voor verrassingen zorgen. Zeker wanneer ze op vakantie gaan naar zonnige streken. Smeer je bij een hoge uvindex daarom ook in als je in de schaduw zit en zeker als je een licht huidtype hebt.’
De uvindex is een maat voor de in tensiteit van de ultraviolette straling van de zon. Hoe hoger de uvindex, hoe gevaarlijker om onbeschermd in de zon te blijven. De index hangt deels af van de dikte van de ozonlaag. In de zomer is deze doorgaans dikker boven België dan in de winter. Dus dat komt goed uit. Maar de ozonlaag kan ook in dikte variëren als gevolg van luchtstromingen hoog in de atmo sfeer en als gevolg van zonnewinden: stromen van geladen deeltjes die ontsnappen van het oppervlak van de zon.
Het Koninklijk Meteorologisch Instituut geeft net als voor zonneschijn, bewolking, regen, wind en temperatuur, een voorspelling voor de uvindex voor de dagen die komen. Deze week schommelt de index waarschijnlijk ergens tussen de 5 en de 6. Dat geldt als een matige sterkte.
Die sterkte wordt bereikt als het onbewolkt is. Zijn er toch wolken, dan zal de werkelijke uvindex kleiner zijn. En dezer dagen is het zo nu en dan bewolkt. ‘Toch is voorzichtigheid ook hier in België momenteel geboden’, zegt Vossaert. ‘Vooral rond 14 uur. We zitten nog midden in de zomer. Als je veel buiten komt, smeer je dan in. Ook al ben je van plan om de schaduw op te zoeken.’