Mindful tanden poetsen
Adriaan van Dis op boeddhistische retraite: voor 550 euro per week mag je heel vroeg opstaan en hard studeren.
Lang geleden, toen tvpresenta toren nog heren van stand moesten zijn, verscheen Adri aan van Dis aan het Nederlandse televisiefirmament. Hij mocht een literair programma presenteren dat naar zijn eigen naam luisterde. Hij praatte een beetje bekakt en dweep te met zijn gasten, zonder uitzondering slimme mensen met internationale uitstraling. Dat mocht toen allemaal. Adriaan stelde bovendien prettige vragen – of ze wit dan wel rood verkozen om te drinken, bijvoorbeeld – en toonde zich erg erudiet. Hij schreef zelf ook boeken.
Later verhuisde hij naar Parijs – dat betaamt voor een heer van stand – en ging hij veelgeprezen reisprogramma’s maken. 72 is hij intussen, maar hij blijft every inch a gentleman (en Van Dis is boomlang). Het vragenstellen is hij allerminst verleerd. Dat bewijst hij in een driedelige reeks waarin hij een antwoord zoekt op de vraag waarom het boeddhisme in Nederland zo populair is. Het land telt ondertussen meer Boeddhabeelden dan tuinkabouters.
Dat verbaast hem, en hij heeft daar zo zijn bedenkingen bij, al is het religieusspirituele fenomeen hem niet vreemd. Zijn moeder bleek al in de ban van Boeddha. Van haar erfde hij een he le ‘zweefboekenkast’. Hij vindt het allemaal kletspraat, zegt hij, maar als klein ventje sprak het hem toch aan.
Meteen is de toon gezet. Van Dis bezoekt mensen die hem een antwoord geven op zijn vragen. Die formuleert hij nog altijd even prettig, wat dito televisie oplevert.
Zo bezoekt hij in de Dordogne Plum Village, het hoofdklooster van de internationale boeddhistische gemeenschap. Elk jaar komen duizenden mensen er mindful op retraite. A rato van 550 euro per week mogen ze er vroeg opstaan en hard studeren, monkelt Van Dis. Aan de non die het centrum leidt, vraagt hij wandelend of ze alles mindful doet. Tanden poetsen bijvoorbeeld? Dat vindt ze geen rare vraag, maar om ze te beantwoorden moet ze stoppen met wandelen, want spreken en stappen tegelijk is niet mindful. Heerlijk.
Waarom is de westerling zo gesteld op dat boeddhisme, toch ook maar een religie? Waarschijnlijk omdat ze er zo weinig over weten, stelt Stephen Batchelor, een Britse seculiere boeddhist – want veel Europeanen zijn er heilig van overtuigd dat het boeddhisme geen religie is. Maar daar zijn de ‘echte’ boeddhistische monniken in Azië het absoluut niet mee eens, aldus een Nederlandse hoogleraar oosterse religie die erg lijkt op de Dalai Lama. ‘We hebben inderdaad dezelfde kapper’, merkt hij droog op.
Volgende week ontmoet Van Dis de echte Dalai Lama. Die is ook prettig gestoord. Dat kan alleen maar meer heerlijke televisie opleveren.
Nederland telt ondertussen meer Boeddhabeelden dan tuinkabouters. Van Dis zoekt uit hoe dat komt
De Boeddhistische blik: Van Dis en de Dalai Lama. NPO2, 21.15 uur.