NATUURLIJK VERLEIDT RECHTS OOK DE VROUWEN

Rond de eeuwwisseling worstelde Vlaams Belang met een probleem. Alleen mannen leken de dienst uit te maken. Dat vertaalde zich in een gelijkaardig kiespubliek. De partijleiding ging op zoek naar vrouwelijke kopstukken. Met MarieRose Morel schoot ze de hoofdvogel af. Haar natuurlijke charme leidde tot een softer profiel dat de extreemrechtse partij naar het centrum deed opschuiven. De vrouwen volgden.

Toch raakte het electoraat nooit helemaal in evenwicht. Grosso modo geldt de verhouding 60 procent mannen, 40 procent vrouwen. Buitenlandse voorbeelden geven een gelijkaardig beeld. Politicologen zoeken daarbij naar verklaringen. Vrouwen zouden hun stemgedrag meer laten afhangen van de omgeving of van de publieke opinie, was een verklaring.

Als een partij als sociaal onaanvaardbaar wordt gebrandmerkt, speelt dat uiteindelijk ook in het kieshokje een rol. Mannen laten zich op dat punt minder beïnvloeden. Vrouwen verkiezen traditioneel ook een meer verbindende rol, terwijl mannen zich solidairder opstellen. Andere wetenschappers leggen uit hoezeer extreemrechts de mannelijke psyche bewerkt. Zo ligt de aantrekkingskracht in de manier waarop ze vanuit een viriel eergevoel kunnen militeren.

Psychologische aannames nemen we het best met een korrel zout. Ze gaan voorbij aan een ijzersterke politieke wet: het kiesgedrag is lang niet altijd rationeel te verklaren. Het blijft een emotionele oefening. Argumenten dat extreemrechts er toch vrouwonvriendelijke standpunten op nahoudt, moeten dan ook omzichtig worden gehanteerd. Hoeveel werklozen stemmen niet op een partij die op de uitkeringen wil beknibbelen?

Bovendien lijkt het onzinnig te denken dat het extreemrechtse discours zomaar op vrouwen afketst. Ook zij maken zich zorgen over migratie, niet het minst omdat enkele spectaculaire gebeurtenissen, zoals die tijdens nieuwjaarsnacht in Keulen, de angst aanwakkerden. Veel vrouwen zitten net als mannen in een economisch kwetsbare positie. Ze hebben het lastig om rond te komen en willen hun positie verdedigen.

Een vergelijking met Donald Trumps overwinning in de VS dringt zich op. Ook al neemt hij erg vrouwonvriendelijke standpunten in, zijn boodschap klonk hoopvol voor veel laaggeschoolde vrouwen op de rand van de bestaanszekerheid. Die hebben geen boodschap aan een vrouw die fier aankondigt dat het glazen plafond eindelijk zal breken. Die weten dat zo’n carrière niet voor hen is weggelegd. Maar ze willen wel een deel van de koek.

Kiesgedrag is lang niet altijd rationeel te verklaren