‘Als ik vandaag doodval, dan heeft m’n dochter geen vader’
Al 20 jaar is hij Belg en toch heeft Pierre Desire Mbongoum uit Kameroen alle moeite om zijn pasgeboren dochter te erkennen. ‘Bureaucratische pesterijen.’
‘Dat de wetgever fraude wil aanpakken, begrijp ik. Maar het kan toch niet dat zo’n wet ook eerlijke mensen treft?’
PIERRE DESIRE MBONGOUM
‘We dachten dat het een formaliteit zou zijn. Maar hij moest eerst zijn originele geboorteakte door het consulaat in Kameroen laten valideren’ KARINE, PARTNER VAN PIERRE
DILBEEK I Karine Caimo en Pierre Desire Mbongoum wonen bijna vijf jaar samen. Volgend jaar willen ze trouwen. Pierre komt uit Kameroen, maar is al twintig jaar Belg. Op 17 juni kwam in het UZ Jette hun dochter Yelena ter wereld. ‘We dachten dat de aangifte van haar geboorte een formaliteit zou zijn’, zegt Karine. ‘Maar tot onze verbazing zei de ambtenaar van de burgerlijke stand dat ze Pierre niet als de vader kon erkennen. Hij moest eerst zijn originele geboorteakte door het consulaat in Kameroen laten valideren.’ Nochtans had Pierre zijn geboorteakte twintig jaar geleden al eens laten valideren, voor zijn naturalisatieprocedure bij de rechtbank in Charleroi.
Twintig jaar is lang. Een ambtenaar van de burgerlijke stand vraagt altijd een recente akte, om na te gaan of die nog actueel is. Mogelijk was Pierre niet voor een verrassing komen te staan als hij zijn initiële geboorteakte had laten overschrijven, om te vermijden dat hij telkens een buitenlandse akte moet voorleggen, zoals ook voor een huwelijk bijvoorbeeld.
Pierre: ‘Van die mogelijkheid zijn we nooit ingelicht. Wie kijkt ook zo ver in de toekomst? Bovendien heb ik twee kinderen uit een vorige relatie, die ik destijds wel zonder problemen heb kunnen erkennen. Ik heb toen geen actuele geboorteakte moeten voorleggen.’
ParijsYaoundéBafangYaoundé
Dat hij dat deze keer wel moet doen, is een gevolg van de nieuwe wet ‘frauduleuze erkenningen’, bekend als de wet schijnerkenningen die in april van kracht werd (hiernaast). Met die wet wil de overheid vermijden dat mensen zonder papieren een baby erkennen om zelf verblijfspapieren te krijgen. Sommige vrouwen lieten zich zelfs betalen.
De beteugeling van die fraude blijkt nu ook gevolgen te hebben voor ongehuwde Belgen van buitenlandse origine. Ook zij worden verplicht een hele reeks documenten, zoals een actuele geboorteakte, voor te leggen, voor ze een kind kunnen erkennen – zelfs als er geen enkel vermoeden van fraude bestaat.
Karine: ‘Pierre wilde zijn geboorteakte niet naar het consulaat in Kameroen opsturen. Dat wil je niet kwijtspelen. Zijn nicht vertrok in juli voor tien dagen op reis naar Kameroen. We hebben de akte aan haar meegegeven.’
Maar in Kameroen werd het verhaal nog complexer. ‘Op het consulaat in Yaoundé kregen we te horen dat de geboorteakte eerst in zijn geboortedorp, Bafang, moest worden afgestempeld en daarna langs het Kameroense ministerie van Buitenlandse Zaken moest passeren. Pas daarna kon de akte op het consulaat
worden afgegeven, alleen op maandagen en dinsdagen. En daarna was het een paar weken wachten tot de gevalideerde akte kon worden afgehaald, alleen op vrijdagen.’
Enter de broer van Pierre: ‘Hij woont in Douala, op drie uur rijden van Yaoundé. Op vrijdag 17 augustus is hij naar het consulaat gereden. Daar kreeg hij te horen dat de akte door een technisch probleem niet kon worden afgeleverd. Hij was niet verwittigd.’
Karine belde meermaals naar het consulaat. ‘Nooit kreeg ik iemand aan de lijn. Via mail kreeg ik antwoord dat we ons niet gediscrimineerd hoefden te voelen, omdat we niet de enige slachtoffers van de situatie waren. Wanneer de akte gevalideerd zal zijn, kunnen ze ons niet zeggen.’
Vaderschapsverlof
Intussen dringt de tijd voor Pierre. Hij heeft recht op tien dagen vaderschapsverlof, maar die moet hij binnen de vier maanden na de geboorte opnemen. Dat is nog het minste van zijn zorgen. ‘Wat als ik doodval? Dan heeft mijn dochter geen vader. Dan zal ze een gevecht moeten leveren om te bewijzen dat ik haar vader ben. Dat de wetgever fraude wil aanpakken, begrijp ik. Maar het kan toch niet dat zo’n wet ook eerlijke mensen treft?’
De ‘bureaucratische pesterijen’ hebben het koppel teleurgesteld. ‘Ik ben al twintig jaar Belg’, zegt Pierre. ‘Ik heb gestudeerd, gewerkt, belastingen betaald. Ik heb nooit problemen met de politie of justitie gehad. Hoe goed ik ook geïntegreerd ben, toch vraag ik mij af: word ik wel als echte Belg aanvaard?’