De Belgen zijn rijk, maar niet allemaal
Dat een gemiddeld Belgisch gezin 215.000 euro bij de bank heeft staan, verbaast velen. Maar achter dat hoge gemiddelde schuilt een enorme variatie.
BRUSSEL I ‘Wie drie generaties goed heeft gewerkt, geen zotte dingen heeft gedaan en hier of daar een erfenis kreeg, komt snel aan een miljoen.’ Het is een uitspraak die staatssecretaris Theo Francken (NVA) zal blijven achtervolgen. Een miljoen euro is veel, maar een half miljoen blijkt haalbaar te zijn voor het gemiddelde Belgische huishouden. Inclusief vastgoed bedraagt het vermogen per Belgisch gezin, na aftrek van schulden, 510.000 euro, blijkt uit een studie van ING België. Zonder vastgoed beschikken de gezinnen gemiddeld over 215.000 euro.
Dat is een stuk meer dan veel mensen denken. Maar achter dat gemiddelde gaan natuurlijk grote variaties schuil. Iemand als Marc Coucke beschikt over een financieel vermogen dat door de website De Rijkste Belgen op iets meer dan 1 miljard euro wordt geschat. En dan zijn er nog minstens 24 grotere fortuinen in België. Aan de andere kant bleek deze week dat één op de zes werkende Belgen geen financiële buffer heeft om een maand zonder loon door te komen (DS augustus). Een kleine groep bezit veel, een grote groep bezit weinig. Door een gemiddelde te berekenen, wordt die variatie veronachtzaamd.
Geconcentreerd aandelenbezit
De Antwerpse econoom Ive Marx onderzocht hoe de vermogensverdeling er precies uitziet. Hij baseert zich op cijfers van een enquête van de Europese Centrale Bank. Marx heeft niet alleen een gemiddelde berekend, maar ook een mediaan. Dat is het cijfer waar de helft van de Belgische gezinnen onder zit en de andere helft boven. Dat cijfer is minder gevoelig voor vertekening door een beperkt aantal extreme waarden. Het me De vermogensongelijkheid in België is minder groot omdat veel Belgen diane netto vermogen kwam volgens Marx’ berekening in 2014 uit op 217.900 euro, inclusief vastgoed.
‘De cijfers zijn niet helemaal vergelijkbaar met die van ING, maar door het grote verschil tussen het gemiddelde en de mediaan zie je wel dat het vermogen behoorlijk geconcentreerd is’, zegt Marx. Hij wijst erop dat de rijkste 10 procent Belgen 85 procent van de aandelen bezitten.
Toch is de vermogensongelijkheid in België minder groot dan in het buitenland. Dat komt, zegt zowel Julien Manceaux van ING als Ive Marx, onder meer doordat veel Belgen eigenaar zijn van hun woning. Als je vastgoed buiten beschouwing laat, zijn de tien procent rijksten dertien maal rijker dan het mediane gezin, stelt ING vast. Dat is bijna een Europees record.
Maar als je het vastgoed meetelt, blijkt de ongelijkheid zelfs lager te zijn dan in Frankrijk, Duitsland en Nederland. Marx: ‘Die eigendomsverwerving is jarenlang een bewuste politiek geweest. Die was erop gericht om ook bij de arbeidersklasse woningbezit te stimuleren.’ zijn van hun
Rijker dan je denkt
Hij zegt ook dat veel gezinnen rijker zijn dan ze denken. Veel vermogen zit opgeslagen in pensioenfondsen, via individueel pensioensparen of groepsverzekeringen. Dat geld staat niet op een bankrekening, maar het hoort wel bij het vermogen. In andere landen, zoals Nederland, wordt dat deel van het vermogen niet individueel maar collectief beheerd, via grote pensioenfondsen. Het al dan niet meetellen van die social security wealth kan een groot verschil maken.
En hoewel een half miljoen euro per gezin veel geld lijkt, valt het niet te ontkennen dat de Belgen tot de rijkste Europeanen behoren. Zo is minstens één op de honderd Belgische huishoudens miljonair. Dat zijn mensen die goed geboerd hebben als ondernemer, een forse erfenis hebben ontvangen of een zuinig leven combineerden met een goed inkomen. ‘Er is weinig twijfel over dat de Belgen een behoorlijk rijk volk zijn’, zegt Marx. ‘De particulieren bezitten netto meer dan duizend miljard, dat is gigantisch veel. Alleen is het heel ongelijk verdeeld’.