Niet volgens het boekje?

In juli werd bekend dat Mia Doornaert de nieuwe voorzitter wordt van het Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL), de instelling die het Vlaamse letterenbeleid behartigt. De benoeming van de columniste en voormalig journaliste van De Standaard werd in de letterenwereld op kritiek onthaald, onder meer omdat ze niet volgens het boekje zou zijn verlopen.

Volgens het decreet moet het fondsbestuur een kandidaatvoorzitter kiezen uit zijn rangen en voordragen aan de Vlaamse regering.

Die benoemt vervolgens de voorzitter.

De Vlaamse regering benoemde Mia Doornaert op voordracht van de NVA, hoewel het nieuwe bestuur van het Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL) nog niet voltallig is: aan de zeven politiek benoemde bestuurders moeten nog vier onafhankelijke bestuursleden worden toegevoegd. Wie dat zullen zijn, is nog onduidelijk – ze hebben dus geen stem in wie de voorzitter van het VFL wordt. Volgens de Vlaamse Auteursvereniging (VAV), een belangenvereniging van en voor Vlaamse auteurs, die zowat zeshonderd leden telt, is de benoeming daarom onwettig. Haar advocaat Paul Bekaert vraagt de vernietiging van het benoemingsbesluit voor de Raad van State.

Drastische zet

Matthijs de Ridder, de voorzitter van de VAV, noemt de stap een ‘statement en een serieuze klacht’: ‘Er is een democratische procedure afgesproken die nu niet is gevolgd. We denken dat de auteurs het recht hebben vertegenwoordigd te worden en invloed uit te oefenen. Het kan dat een van de vier onafhankelijke bestuurders die nog benoemd zullen worden een schrijver is. Maar op deze manier kunnen we geen invloed uitoefenen op de keuze van de voorzitter, hoewel dat wel het geval had moeten zijn. Het VFL is een instelling die vrij onafhankelijk van de politiek opereert. In zo’n model praten altijd makers mee. Sinds de oprichting van het VFL hebben auteurs deel uitgemaakt van het bestuur en hebben ze inspraak gehad.’

Een klacht voor de Raad van State is een drastische zet. Waar om neemt de VAV nu dit initiatief? ‘We willen gehoord worden en hebben momenteel geen andere mogelijkheid dan dit te doen. Eind juli hebben we een brief gestuurd naar minister van Cultuur Sven Gatz (Open VLD) om onze bezorgdheid te uiten en te vragen om uit te leggen waarom de procedure niet werd gevolgd. Tot dusver hebben we geen antwoord gekregen. Het mandaat van Mia Doornaert is op 1 september ingegaan, dus het leek ons tijd om te handelen.’

Advocaat Paul Bekaert is ‘honderd procent overtuigd’ dat de VAV gelijk zal krijgen: ‘Het is een flagrante inbreuk op het decreet. Het is zo klaar als een klontje dat de nieuwe raad van bestuur de voorzitter moet voordragen aan de Vlaamse regering. Die heeft de raad van bestuur niet de kans gegeven en voor haar beurt gepraat. De procedure van het decreet is niet gevolgd, zo eenvoudig is het.’

Met de persoon van Mia Doornaert heeft dit niets te maken, aldus De Ridder. ‘Er zijn binnen de schrijverswereld ongetwijfeld veel mensen die andere opvattingen huldigen dan zij, maar dat hoeft geen probleem te zijn. Dat heb ik van meet af aan gezegd en daar blijf ik bij. Het probleem is het opdringen van een politiek aangestelde voorzitter in een organisatie die zo is gecreëerd dat ze verder van de politiek afstaat.’

Terugwerkende kracht

De raderen van de Raad van State malen niet snel. In afwachting kan Doornaert haar functie opnemen, maar de benoeming kan met terugwerkende kracht worden vernietigd. ‘Het liefst zouden we zien dat de beslissing wordt aangepast zonder dat de hele procedure lang hoeft aan te slepen,’, zegt De Ridder, ‘zodat we kunnen overgaan tot de orde van de dag.’

Het kabinet van Sven Gatz heeft nog geen officiële bevestiging gekregen van de procedure en wenst nog niet te reageren. Ook Mia Doornaert zelf wenste aan de telefoon niet te reageren op het nieuws.

‘We willen gehoord worden en hebben momenteel geen andere mogelijkheid dan dit te doen’

MATTHIJS DE RIDDER Voorzitter VAV