In Egypte zijn vrouwen nóg vogelvrijer dan elders
Seksueel geweld tegen vrouwen mag niet van de soennitische islam. Die fatwa was nodig, zegt
U heeft vorige week gelezen over de brute verkrachting van de 17jarige Khadija Okkarou die in Marokko zo veel woede losmaakte (DS 29 augustus). Maar er is ook (een beetje) beter nieuws. Het geweten van de soennitische islam, AlAzhar, heeft vorige week in een fatwa (decreet) uitgesproken dat seksueel geweld tegen vrouwen haram is. Verboden.
Dat is belangrijk, want het is de eerste keer dat dit instituut in Caïro zich hierover zo duidelijk heeft uitgesproken. Het voegde er ook nog eens aan toe dat ‘de kleding en de houding van de vrouw onder geen omstandigheid dergelijke daden mogen rechtvaardigen’ – het gebruikelijke tekorterokjesexcuus. De Egyptische autoriteiten moeten van AlAzhar ‘de zondaar straffen in overeenstemming met de wet van 2014’ die seksueel geweld strafbaar stelt. Want die wet is er wel, evenals een Nationale Strategie om Geweld tegen Vrouwen te Bestrijden (2015). Maar beide hebben tot dusver geen of nauwelijks effect.
Terwijl dat juist hard nodig is, met name in Egypte. Volgens een studie van de Verenigde Naties (UN Women) en de internationale genderorganisatie Promundo in 2013 is bijna iedere (99,3 procent) Egyptische vrouw wel eens seksueel lastiggevallen – dat wil zeggen van ‘vuile blikken op het lichaam’ tot en met regelrechte verkrachting. Even in perspectief: in Europa heeft 33 procent van de vrouwen boven 15 jaar een vorm van (seksueel) geweld meegemaakt.
Eigen schuld
Waarom zijn vrouwen in Egypte nog vo gelvrijer dan vrouwen elders? Het begint, en eindigt denk ik, met de conservatieve cultuur waarin de man, zijn macht en zijn ideefixe over kuisheid van de vrouw centraal staan. De vrouw moet kuis zijn en haar kuisheid behoeden. Als dat niet lukt, heeft zij en zij alleen de schuld. Dat is er van jongs af aan bij hem én bij haar ingestampt.
Dat heeft duidelijk effect. Volgens cijfers van Promundo gelooft 84 procent van de vrouwen zelf dat vrouwen die zich provocerend kleden het verdienen om te worden lastiggevallen. 70 procent van de vrouwen gelooft dat ‘vrouwen geweld moeten tolereren om het gezin bij elkaar te houden’. 90 procent van de mannen is het daarmee eens. En er zijn heel wat meer van dergelijke verbijsterende cijfers.
Nu eindelijk ook met de zegen van AlAzhar spannen diverse ngo’s zich in om in deze situatie verandering te brengen. De mensen van harassmap.org bijvoorbeeld proberen iedereen ertoe te bewegen bij de politie of harassmap te melden als hij/zij ziet dat iemand wordt lastiggevallen. Als dat maar genoeg gebeurt, is het optimistische uitgangspunt, verdwijnt het probleem uiteindelijk vanzelf. Wat deze strijd extra moeilijk maakt, is dat elke ngo per definitie wordt gewantrouwd door de autoritaire staat. Die ziet elk onafhankelijk initiatief als een bedreiging.
Bedriegers en egoïstische lafaard
Zie het lot van Amal Fathy (33), een mensenrechtenactiviste die op 9 mei in een video op Facebook vertelde hoe ze door een taxichauffeur was aangerand en was vuilgebekt door een politieman. In haar video bekritiseerde ze de regering, omdat die vrouwen niet beschermt. Toen werd ze gearresteerd, want ze had ‘opzettelijk vals nieuws verspreid dat de staatsveiligheid en de belangen van het volk schaadt’. Ze wordt ook beschuldigd van lidmaatschap van een terroristische organisatie. Ze zit nog steeds in een cel te wachten op haar berechting.
In een heel boos artikel (lees!!) in The Economist roemde de vorige week afgetreden mensenrechtenchef Zeid Raad alHussein Amal Fathy samen met andere activisten die de moed hebben alles te geven in dienst van de rechten van de mens. Dit, aldus Zeid, in tegenstelling tot veel politici van vandaag: ‘bullies, bedriegers en egoïstische lafaards’.
In Egypte gelooft 84 procent van de vrouwen dat vrouwen die zich provocerend kleden het verdienen om te worden lastiggevallen