DE BELGISCHE SPIONAGEWET, EEN RELICT UIT DE JAREN DERTIG
> Procureurgeneraal Delmulle luidt alarmbel > Spionagewetgeving moet worden aangepast > Huidige strafarsenaal is volledig gedateerd
BRUSSEL I Drie maanden geleden werd Oswald Gantois, ooit diplomaat voor ons land in de VS, India, Japan, Portugal en Algerije, veroordeeld tot een jaar cel met uitstel. De 63jarige Bruggeling had tijdens zijn carrière geheime informatie gelekt aan de Russische geheime dienst KGB en zijn opvolger SVR. Meer bepaald aan de zogenaamde Nlijn, de afdeling gespecialiseerd in valse papieren en het opzetten van een fictief leven voor Russische spionnen (DS 14 juni).
Gantois werd veroordeeld voor bendevorming met als doel het plegen van valsheid in geschrifte, en dus niet op basis van de wetsartikelen tegen spionage in het strafwetboek. Dat is geen toeval, zei Johan Delmulle, procureurgeneraal bij het Brusselse hof van beroep, gisteren in zijn mercuriale bij de opening van het gerechtelijk jaar. ‘Ons wettelijk strafarsenaal om spionagemisdrijven te vervolgen, is zeer gedateerd en dient aangepast te worden aan de hedendaagse maatschappij en de realiteit’, klonk het.
België heeft een performante spionagewetgeving nochtans broodnodig, meent Delmulle. Als hoofdzetel van de Europese Unie, de Navo en tal van andere internationale organisaties is Brussel na Washington D.C. de stad met de meeste diplomatieke vertegenwoordigingen ter wereld. In vele gevallen fungeert zo’n diplomatiek statuut als dekmantel voor spionageactiviteiten. Volgens Delmulle hebben in Brussel 65.000 personen zo’n bijzonder statuut. Bij de Russische diplomaten in Brussel is vermoedelijk één op de drie een spion.
Puigdemont
In april nog werd een Chinees gearresteerd die ervan verdacht wordt te spioneren voor de Chinese staatsveiligheid. Hij zou bijna vijf jaar lang geprobeerd hebben ondernemingen gevoelige informatie over luchtvaarttechnologie afhandig te maken. Maar ook hij werd niet onder aanhouding geplaatst op basis van de Belgische spionagewetgeving, maar wel wegens loondiefstal en mededeling van fabrieksgeheimen. Ook de onderzoeken naar de vermeende gpstrackers op de auto’s waarmee voormalig Catalaans ministerpresident Carles Puigdemont zich in België verplaatst, stoelen niet op spionage, maar wel op inbreuken op de privacy.
De basiswetsartikels tegen spionage bepalen dat je strafbaar bent als je aan een vijandige of vreemde mogendheid inlichtingen meedeelt die geheim moeten blijven in het belang van de staatsveiligheid. De bepalingen dateren uit de jaren dertig en ontstonden in een heel andere internationale context, waardoor bijvoorbeeld niet meer duidelijk is wat een vijandige mogendheid is.
Bovendien gaat het om een politiek misdrijf, waardoor zo’n proces voor het hof van assisen moet komen. ‘Ik kan me niet herinneren wanneer dat voor het laatst gebeurd is’, zegt professor strafrecht Frank Verbruggen (KU Leuven). Ook hij vindt dat de wetgeving aan een update toe is.
Registreren?
Delmulle stelt voor de definitie van spionage te verduidelijken en uit te breiden. Hij wil ook dat de voorbereiding, het ontvangen van die info en het lidmaatschap van een vereniging die spioneert, strafbaar wordt. Bovendien pleit Delmulle ervoor dat het zonder toestemming verzamelen van info in ons land in opdracht van een buitenlandse inlichtingendienst, bestraft wordt.
Verbruggen betwijfelt of dat realistisch is. ‘Het is naïef te denken dat buitenlandse inlichtingendiensten hun activiteiten gaan registreren bij de overheid.’ Gezien het belang van het uitwisselen van informatie met geheime diensten van bevriende naties, is zeker van hen een vervolging allerminst evident, voegt hij toe. Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) laat weten dat in het nieuwe strafwetboek ook spionage aan bod zal komen.
‘Het gaat om een politiek misdrijf, waardoor het voor assisen moet komen. Ik kan me niet herinneren wanneer dat voor het laatst is gebeurd’ FRANK VERBRUGGEN Professor strafrecht (KU Leuven)
De wet ontstond in heel andere internationale context, waardoor bijvoorbeeld niet meer duidelijk is wat een vijandige mogendheid is