Liberalen verkiezen ‘team Europe’ boven topkandidaat
De Europese liberalen zijn van plan om een groepje kopstukken naar voren te schuiven voor de topjobs in plaats van één Spitzenkandidat.
BRUSSEL I Manfred Weber, de 46jarige fractieleider van de Europese Volkspartij (EVP) in het parlement, trapte de campagne voor de Europese verkiezingen in mei 2019 op gang. Hij heeft de ambitie om in november op het EVPcongres in Helsinki verkozen te worden tot Spitzenkandidat van de Europese christendemocraten.
De Beierse politicus is sinds 2004 Europarlementslid maar was nooit minister of premier. Toch ligt hij meteen in poleposition voor de opvolging van JeanClaude Juncker als voorzitter van de Commissie. Hij kreeg gisteren zeer brede steun binnen de parlementaire fractie, die hij sinds 2014 leidt. En hij verzekerde zich vooraf van de steun van de Duitse kanselier Angela Merkel, de Oostenrijkse kanselier Sebastian Kurz en de Hongaarse premier Viktor Orban.
In die omstandigheden is het zelfs niet zeker of de Franse Brexitonderhandelaar Michel Barnier en de Finse expremier Alexander Stubb nog veel zin hebben om zich in de strijd te gooien.
Minder liberale appetijt
Op basis van extrapolaties van nationale peilingen ziet het ernaar uit dat de EVPfractie de grootste zal blijven in het Europees Parlement. In dat geval ligt de weg voor Weber open om de volgende Commissievoorzitter te worden, zoals Juncker in 2014.
Dat verklaart waarom de appetijt bij de Europese liberalen voor het systeem van Spitzenkandidaten serieus verminderd is. Waarom zouden ze blijven meespelen in een spel waarvan vooral de EVP profiteert?
Bovendien zijn de Luxemburgse premier Xavier Bettel en zijn Nederlandse collega Mark Rutte uitgesproken tegenstanders van het automatisme waarbij de Spitzenkandidat van de grootste fractie ook voorzitter van de Commissie wordt. Volgens het Europese verdrag komt het de EUleiders toe een kandidaat voor te stellen.
Broederstrijd vermijden
Daarom broeden de Europese liberalen op een ander plan. In plaats van één Spitzenkandidat, willen ze een ‘team Europe’ naar voren schuiven met figuren als de liberale fractieleider Guy Verhofstadt en Margrethe Vestager. De Deense groeide als Europees Commissaris voor Mededinging uit tot een van de sterkhouders in het teamJuncker met haar kruistocht tegen multinationals die belastingen ontwijken. Bovendien communiceert ze uitstekend.
Het plan, dat veel steun geniet bij de kopstukken, maar nog concreet uitgewerkt moet worden, heeft ook het voordeel dat een ‘broederstrijd’ voor de nominatie van liberale Spitzenkandidat vermeden wordt.
Bovendien zou in zo’n team ook plaats kunnen zijn voor de Europese lijsttrekker van de Spaanse liberale partij Ciudadanos én van Emmanuel Macron. Ook de Franse president wil niet weten van het systeem van Spitzenkandidaten, en de Europese liberalen doen er alles aan om hem en zijn partij aan hun kant te krijgen met het oog op de verkiezingen (DS 5 september). Weber en co beseffen dat Macron opschuift in de richting van de liberalen.
Harde onderhandeling
De Europese liberalen rekenen erop dat ze de tweede grootste fractie in het volgende Europees Parlement kunnen worden. Dan kunnen ze rustig bekijken wie ze naar voren schuiven voor een of verschillende Europese topfuncties. Er valt veel te verdelen: het voorzitterschap van de Commissie, van de Europese Raad en van het Parlement én de Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenlandse Beleid van de EU. Het voorzitterschap van de Europese Centrale Bank zal ook in dat pakket zitten.
Manfred Weber beseft dat hij een coalitie zal moeten uitbouwen met de liberalen en sociaaldemocraten in het Europees Parlement om aan een meerderheid te komen. En de liberalen zijn vastbesloten om hun vel duurder te verkopen dan de sociaaldemocraten in 2014, die genoegen namen met de ‘EUbuitenlandminister’ en het voorzitterschap van het Europees Parlement voor 2,5 jaar.
Waarom zouden
de liberalen meespelen in een spel waarvan vooral de EVP
profiteert?