‘De halve klas huilde, maar de leerkracht bleef gewoon lesgeven’
Nadat twee vrienden uit het leven waren gestapt, schreef Oona Wyns (21) mee aan een handleiding voor scholen over hoe jongeren elkaars welzijn kunnen verbeteren.
BRUSSEL I ‘Oe ist?’ ‘Niet zo goed’, luidt het antwoord van één op de drie Vlaamse jongeren. Bijna de helft van de 12 tot 18jarigen werd ooit gepest. 7,5 procent van de jongens en 10 procent van de meisjes tussen 12 en 24 jaar ondernamen ooit een poging tot zelfdoding.
Daar wil Oona Wyns met haar project Peer Support Vlaanderen iets aan doen. De Engelse term ‘peer’ verwijst naar sociaal gelijke leeftijdsgenoten, want bij problemen zoeken jongeren in de eerste plaats steun bij elkaar. Al honderden leerlingen en tientallen leerkrachten werden opgeleid tot peer supporters en peer coaches. Samen met Heleen Becuwe schreef ze daarover het boek ‘Oe ist?’.
Wyns legde op 15jarige leeftijd de basis voor het project. Na twee zelfdodingen van leeftijdsgenoten uit haar nabije omgeving, knakte er iets bij de jonge Bredense. ‘Ik snap niet dat jongeren liever eeuwig slapen dan nog één dag door te komen, omdat dat te veel pijn doet.’
‘Keano, de 13jarige broer van een goede scoutsvriend, stapte in 2013 uit het leven. Ik richtte de Facebookpagina “Neen tegen pesten” op om erover te praten. Daarover gaf ik lezingen in scholen. Steeds kreeg ik dezelfde reactie: dat het meer doordringt als een leeftijdsgenote vertelt over pesten dan een leerkracht.’
Een maand na het overlijden van Keano, stapte ook haar goede vriend en exklasgenoot Maxime uit het leven. ‘Ik kwam die dag te laat binnen in de klas. Tot mijn verbijstering stelde ik vast dat de leerkracht gewoon les gaf, terwijl de halve klas aan het wenen was. Omdat de leerkracht niet de moed had om over het verlies te spreken, zochten we steun bij elkaar.’
Die dag werden de lessen alsnog opgeschort. Daarna gaf de school de leerlingen de nodige ruimte, maar herdenkingsmomenten bleven meestal beperkt tot het religieuze. ‘De toegang tot het herdenkingshoekje was ingedeeld per speeltijd en per graad. Als ik me toevallig slecht voelde in de “verkeerde” speeltijd, had ik pech. Peer support had toen zeker geholpen.’
Een eigen lokaal
Wyns verwijt haar oude school niks. ‘Leerkrachten zijn er niet voldoende voor opgeleid en hebben niet hetzelfde aanvoelen als leeftijdsgenoten. Zo missen we belangrijke signalen en blijven roddels of de zware bagage van sommige leerlingen onder de radar. Ik zeg niet dat iedereen zijn diepste geheimen op tafel moet gooien, maar methodieken kunnen helpen om de stilte te doorbreken.’
Als peer supporter kun je kiezen tussen een vorming tot vertrouwensleerling voor anderen of bemiddelaar bij ruzies. ‘We leren de mensen luister technieken, stappenplannen bij conflicten en manieren van doorverwijzen. Leerkrachten kunnen een postgraduaat peer support coach volgen aan Howest.
Zeven WestVlaamse scholen zijn al een tweetal jaar aan de slag met het project. En dat is nodig: zelfdoding is in Vlaanderen nog steeds de belang ‘Het verhaal van een leeftijdsgenote slaat meer aan.’ rijkste doodsoorzaak bij 15 tot 50jarigen. De eerste resultaten zijn hoopgevend. In een aantal scholen kwam een lokaal waar jongeren gesprekken kunnen voeren met de peer supporters. In andere scholen wordt er sneller tijdens de les bemiddeld bij een conflict. ‘Als leerlingen weer graag naar school gaan, daalt het pestgedrag en stijgen de schoolresultaten’, aldus Wyns.
‘Als leerlingen graag naar school gaan, daalt het pestgedrag en stijgen de schoolresultaten’ OONA WYNS
Bezieler Peer Support Vlaanderen
Wie met vragen zit rond zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op de website www.zelfmoord1813.be