‘India krijgt weer zuurstof ’
India legaliseert homoseksualiteit: een revolutie in het nog relatief preutse land. Welk verschil maakt dit voor mensen op straat en in bed?
BRUSSEL I Seks met toestemming tussen twee volwassenen van hetzelfde geslacht is voor het eerst in bijna 165 jaar niet meer strafbaar in India. Dat heeft het Indiase Hooggerechtshof gisteren beslist, verwijzend naar de grondwet. In tegenstelling tot eerdere vonnissen kan dat dus niet meer ongedaan gemaakt worden.
Grensverleggend
Dat is een niet te onderschatten opsteker en doorbraak voor de LGBTgemeenschap. ‘India krijgt nieuwe zuurstof’, reageerde filmregisseur Karan Johar. Rechter Chandrachud van het Hof vond dat ‘de wet op “onnatuurlijke seks” tragedies veroorzaakte. De staat kan zich niet uitspreken over wat de “natuurlijke” orde is. Dit verbod was een impuls van een meerderheid om een seksuele minderheid in de stilte te duwen.’
Er stonden tot nu toe celstraffen op het begaan van of informeren naar ‘onnatuurlijke seks’. Niet dat de politie overtreders actief opspoorde, maar de wet intimideerde wel. Ze kon ook gebruikt worden als chantagemiddel.
Nu verlegt India grenzen. Naburige landen als Pakistan, Bangladesh en Indonesië verbieden nog steeds homoseks. (China legaliseerde die in 1997 en het devies lijkt er te zijn: geen afkeuring, geen goedkeuring, geen promotie). Amper vier dagen geleden kregen twee vrouwen in Maleisië nog stokslagen omdat ze zich aan een lesbische relatie hadden gewaagd.
Generatieverschil
Maar maakt de opheffing van het verbod het de holebiminderheid ook gemakkelijker om samen te leven met de heteroseksuele meerderheid? Ondernemer Pradyumna Dwivedi (25) weet het niet helemaal zeker. ‘De samenleving gaat vooruit, maar er is nog een weg af te leggen voor holebi’s volledig aanvaard zijn’, zegt hij tegen De Standaard vanuit New Delhi. ‘Zeker in de dorpen is men het niet gewoon. Je kunt ermee uitgelachen worden. Maar wat moeilijk lag bij de generatie van onze ouders, ligt wel al gemakkelijker bij onze generatie. Wat mensen doen in hun privéleven heeft geen impact op mij.’
Opmerkelijk: Pradyumna kent zelf helemaal niemand in zijn vriendenkring die holebi is, al zijn veel vrienden en kennissen volgens hem ‘echt wel blij met dit vonnis. Holebi zijn blijft iets waar je in India niet openlijk voor uitkomt’, zegt hij.
Hoe komt dat? Het heteroseksuele (soms gearrangeerde) huwelijk vormt nog steeds de hoeksteen van de Indiase samenleving. Het geeft een economische veiligheid die Indiërs broodnodig hebben. Ouderschap, bezitsoverdracht en eigenlijk zelfs volwassenheid zijn voor veel Indiërs ondenkbaar zonder huwelijk.
Storm van coming-outs
Het gevolg is dat weinigen zich officieel uiten als homo of lesbienne. Volgens Ruth Vanita, cultuurwetenschapper gespecialiseerd in het denken over seksualiteit, wordt er nog steeds heel jong getrouwd. ‘Exclusieve relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht zijn daarom zeldzaam’, schrijft ze in Gandhi’s tijger en Sita’s glimlach: essays over gender, seksualiteit en cultuur (2005). ‘Maar holebirelaties naast een huwelijk zijn er wel.’ Het huwelijk helpt mensen op een ‘normale’ manier sociaal en wettelijk te functioneren. Volgens Vanita functioneert een holebirelatie eerder als extra bron van emotionele of erotische vervulling.
Het gesprek over homoseksualiteit ligt ook moeilijk omdat seksualiteit in het algemeen weinig besproken wordt. De Indiase samenleving is vandaag eerder preuts. Velen denken dat India nu een ‘storm van comingouts’ zal meemaken.
Nog geen homohuwelijk
De rechtse, hindoenationalistische regering van Narendra Modi stemde in 2015 de legalisering van seks tussen holebi’s nog weg, maar legt zich nu in stilte neer bij de beslissing van het Hof. De partij had het Hof eerder wel gewaarschuwd: doe geen uitspraken over een eventueel legaal homohuwelijk of adoptie.
Voor activisten is dat net de volgende eis. Voor de op familie geörienteerde conservatieven in India ligt dat echter erg problematisch. De belangrijkste verdedigers van het verbod op homoseksuele daden waren overigens enkele christelijke groepen.
‘De wet was de impuls van een meerderheid om een minderheid in de stilte te duwen’
DHANANJAYA CHANDRACHUD
Rechter in het Hooggerechtshof
‘Holebi zijn blijft iets waar je in India niet openlijk voor uitkomt’
PRADYUMNA DWIVEDI
Ondernemer