Hilary Mantels ‘Jane Eyre’
In Liefde verkennen, haar zevende roman, zitten alle elementen van een goede Hilary Mantel. Met een immer zinderende sfeer.
Acht jaar voor Hilary Mantel haar fenomenale autobiografie De geest geven publiceerde, schreef ze een roman waarin ze elementen uit haar eigen leven gebruikte. Liefde verkennen uit 1995 verschijnt nu voor het eerst in het Nederlands.
Net als de ouders van de schrijfster hebben die van hoofdpersonage Carmel Ierse wortels. Het gezin woont in donker en nat NoordEngeland, met spanningen aan het thuisfront – ook dat haalde Mantel uit haar eigen verleden. En dan is er de aard van Carmel: levendig, nerveus, vol woorden en dichtregels. Het had die van de jonge Mantel kunnen zijn.
Liefde verkennen doet qua thematiek denken aan Margaret Atwoods Kattenoog, over de dynamiek tussen vier schoolmeisjes. Daarin had Atwood aandacht voor de maatschappelijke context en de opkomst van het feminisme in Canada. Ook bij Mantel gaat het om vriendschap en nijd tussen schoolvriendinnen én over een veranderend cultureel en politiek klimaat. De schrijfster heeft het zowel over serieuze als meer frivole verschuivingen: ‘In de krant stond dat paars die herfst de toon zou aangeven.’
Grootse plannen
Carmels ouders hebben het niet breed. Haar moeder, een vat vol boosheid en frustratie, heeft grootse plannen voor haar dochter, en maakt daarom Carmels kleren zelf: het kind dient uit te stijgen boven de grijze middelmaat.
Zes huizen verder woont Karina, wiens ouders uit een OostEuropees land komen. Dat Carmel niet weet wélk land, is tekenend. Ze weigert zich te verdiepen in Karina’s geschiedenis. Het liefst wil Carmel afstand nemen van de forse Karina die, omwille van het klassenverschil en haar botheid, afkeer bij haar oproept. Maar de twee duifgrijze studentes zijn tot elkaar veroordeeld wanneer ze als enigen van de dorpsschool in een eliteschool terechtkomen .
Mantels maatschappelijk engagement is groot: ze levert scherpe kritiek op het onderwijssysteem voor vrouwen en op het schrikbewind van de nonnen.
Liefde verkennen bevat tal van verwijzingen naar Jane Eyre, een door Mantel fel bewonderde klassieker. In beide romans is het voedsel op school walgelijk, en ook in de ontknoping, die helaas aan de rommelige kant is, toont de schrijfster zich schatplichtig aan Brontë.
Al in 1995 was Mantels zintuiglijke stijl aanwezig,de toon is immer intens en zinderend. Liefde verkennen is een roman die uitblinkt door de sfeer, de scherpe observaties, de meerstemmige personages en de Engelse ironie. Warm aanbevolen leesvoer voor elke Mantelfan.