Verraad in het Witte Huis House of Cards in het echt
BRUSSEL I Wat zich vandaag afspeelt in het Witte Huis, doet de fictiereeks House of Cards serieuze concurrentie aan. ‘Ik maak deel uit van het verzet binnen de regering-Trump’, luidt de titel boven een anoniem opiniestuk dat de New York Times woensdag publiceerde – een dag nadat het boek van jour nalist Bob Woodward Washington al op zijn grondvesten had doen daveren.
‘Ik werk voor de president, maar gelijkgezinde collega’s en ikzelf hebben beloofd om delen van zijn programma en zijn slechtste neigingen te dwarsbomen’, vertelt de inleiding. De identiteit van de auteur – een ‘hogere medewerker’ van de president – is alleen bekend bij de krant.
De leden van de ‘verzetsgroep’ behoren niet tot het linkse kamp, zegt de auteur. Ze steunen in grote lijnen de regering, die volgens hen al veel goeds gepresteerd heeft – maar dan ondanks en niet dankzij de president. Zij zijn ‘de volwassenen’ in de kamer, die ‘het juiste’ proberen te doen zelfs wanneer Donald Trump dat niet doet. 1.
Wie heeft het artikel geschreven?
Dat is natuurlijk de vraag van 1 miljoen. De speculaties tieren welig in de media, op het internet en in het Witte Huis zelf. Is het een man of een vrouw? En wat is een ‘hogere medewerker’?
CNN waagde zich aan een lijstje met twaalf mogelijke namen, onder wie advocaat Don McGahn, de directeur van de Nationale Inlichtingendienst Dan Coats, stafchef John Kelly, minister van Homeland Security Kirstjen Nielsen, de door Trump fel belaagde minister van Justitie Jeff Sessions, minister van Defensie James Mattis tot vicepresident Mike Pence.
Die laatste wordt wel vaker genoemd: het opinieartikel prijst de onlangs overleden senator John McCain als een ‘lodestar’, een pool ster of een baken. Pence schijnt een voorliefde voor dat woord te koesteren. En oh ja, ook dochter en schoonzoon ‘Javanka’ en zelfs first lady Melania worden niet uitgesloten.
De speculaties zullen nog wel een poosje duren. Wie van een gokje houdt, kan al bij bookies terecht. Pence lijkt daar voorlopig de grote favoriet te zijn. 2.
Was dit artikel een slimme zet?
Neen. Trump gaat zich nu mogelijk nog achterdochtiger en eigenzinni ger gedragen dan hij al deed. Hij lanceert misschien een heksenjacht op de auteur. De chaos in het Witte Huis zal er alleen maar groter op worden.
De brief kan vooral ook geïnterpreteerd worden als een bevestiging van de samenzweringstheorie dat in Washington een deep state aan de touwtjes trekt, die onafhan
kelijk van de president zijn eigen agenda uitvoert. Want wat is zo’n deep state anders dan een netwerk van ambtenaren die de regering van binnenuit manipuleren en saboteren? De auteur van het stuk ontkent echter dat het netwerk een deep state is. Hij noemt het een ‘steady state’, een stabiele staat.
Maar wat is het verschil? De aanhangers van de president, vaak gelovers in de deep statetheorie, zullen het alvast niet zien, en zich gesterkt voelen in hun overtuiging.
Al bij al is het idee van zo’n ondergronds ‘verzetsnetwerk’ binnen de regering angstaanjagend voor iedereen die de democratie een warm hart toedraagt – ongeacht of die nu conservatief (Republikeins) of liberaal (Democratisch) is.
3. Is er binnen de regering ander dan ondergronds verzet tegen Trump mogelijk?
Ja. De auteur van het artikel verwijst zelf naar de inroeping van ar tikel 25 van de grondwet, waarover wel eens ‘gefluisterd’ werd binnen het kabinet. Het 25ste amendement, ingevoerd na de moord op president John F. Kennedy, voorziet wat er moet gebeuren wanneer een president lichamelijk of geestelijk niet meer in staat is zijn ambt uit te oefenen. Het omvat ook een procedure om hem uit het ambt te verwijderen wanneer anderen oordelen dat hij daartoe niet meer in staat is. De vicepresident moet daartoe een verklaring afleggen die de steun moet krijgen van minstens de helft van de regering. Als de president die vaststelling betwist, kunnen de Senaat en het Huis met een tweederdemeerderheid beslissen hem toch te vervangen door de vicepresident.
Het inroepen van het 25ste amendement ‘zou een ingewikkeld proces in gang zetten om de president af te zetten. Maar niemand wilde een grondwettelijke crisis uitlokken’, schrijft de anonieme medewerker van Trump. ‘Dus doen we wat we kunnen om de regering in de juiste richting te sturen tot het – op de een of andere manier – voorbij is.’ De bewuste procedure werd nog nooit toegepast om een president uit zijn ambt te zetten.
Een tweede mogelijkheid is de bekendere impeachmentprocedure. Maar die laat de eventuele afzetting over aan het oordeel van het Congres. Er is trouwens ook nog nooit een Amerikaanse president afgezet door een impeachmentprocedure. Twee presidenten, Andrew Johnson in 1868 en Bill Clinton in 1998, werden wel impeached door het Huis, maar niet afgezet bij gebrek aan de noodzakelijke tweederdemeerderheid in de Senaat. Nixon trad in 1974 af voor hij impeached kon worden.
‘We doen wat we kunnen om de regering in de juiste richting te sturen tot het voorbij is’ ANONIEM AUTEUR van een opiniestuk in de New York Times