Artiesten en uitgevers winnen in Europees Parlement

Is het internet nu om zeep? Het Europees Parlement gaf woensdag groen licht aan de hoogst omstreden hervorming van het auteursrecht.

De uitgevers van nieuws en de muziekindustrie jubelen: zij haalden gisteren onverhoopt toch nog hun buit binnen. Zij rekenen op deze hervorming om het evenwicht op de markt te herstellen. Want nu gaan de ‘lusten’ van het internet – de reclameinkomsten – in steeds grotere mate naar een handvol grote (Amerikaanse) bedrijven zoals Google en Facebook. Die internetplatforms lokken het publiek deels met muziek, video en nieuws. Gewapend met een sterke Europese wetgeving hoopten zowel de muziekindustrie als de nieuwsmedia betere overeenkomsten te kunnen sluiten. Resultaat: meer geld voor Europese artiesten en journalisten, afkomstig uit de vetpotten van Google en Facebook.

Maar vorige lente groeide de weerstand. Het artikel 13 van de tekst stelt internetbedrijven verantwoordelijk voor de muziek en video’s die hun gebruikers uploaden. Dat zou leiden tot het overal opduiken van geautomatiseerde filters of ‘censuurmachines’, waarschuwden internetactivisten. En het artikel 11 creëert een nieuwe vorm van auteursrecht, het Uitgeversrecht. Critici vreesden dat de uitgevers daar misbruik van zouden maken door geld te vragen voor elke link naar hun artikels – een ‘linkbelasting’. Onder invloed van die schrikscenario’s wees het Europees Parlement in juli het verslag van de Duitser Axel Voss (EVP) over de hervorming af. Die afwijzing gaf het Parlement de kans om de tekst bij te werken. En sommige van de ongeveer 250 voorgestelde amendementen, maakten korte metten met artikel 11 en 13. De hervorming dreigde inhoudsloos te worden.

Maar het liep anders. Axel Voss stelde zelf een aantal amendementen voor, wat een deel van de twijfelaars geruststelde. Internetlinks vallen niet onder de tekst, zo wordt verduidelijkt, en kunnen dus niet worden belast. En artikel 13 is niet van toepassing op kleine of opstartende websites, en voert dus geen algemene webfiltering in. Die bijsturing deed blijkbaar voldoende twijfelaars overstag gaan.

Al is er eigenlijk nog niets beslist. De Europese Commissie en de Europese Raad keurden eerder al afwijkende versies van de tekst goed. Nu moeten Parlement, Commissie en Raad gezamenlijk tot een compromistekst komen, liefst vóór het einde van de huidige legislatuur. Maar dat lijkt plots toch weer een haalbare kaart.

Of het uitgeversrecht inderdaad leidt tot een sterkere onderhandelingspositie, en vervolgens tot een flinke geldstroom van Google naar die uitgevers, zal nog moeten blijken. Tegenstanders van het artikel 11, zoals Europarlementslid Marietje Schaake (D66), zijn niet overtuigd: volgens haar heeft het uitgeversrecht ‘geen enkel aantoonbaar positief effect’. En Anneleen Van Bossuyt (NVA) zag in de bijgewerkte tekst nog steeds het gevaar op een ‘linkbelasting’ die kranten zouden kunnen eisen van kleine websites. Zij zegt in een mededeling te hopen dat de Europese Raad, tijdens de komende onderhandelingen, ‘de linkbelasting schrapt’.

Critici vreesden dat uitgevers een ‘linkbelasting’ zouden vragen voor elke link naar hun artikels

De uitgevers van nieuws en de muziekindustrie rekenen op deze hervorming om het evenwicht op de markt te herstellen