Gezocht: fans in het bestuur
‘Het bestuur bestuurt, de supporters supporteren.’ Zo denken veel clubleiders in België erover. De fan als waakhond, die de boeken controleert? Liever niet. En dat is zorgwekkend volgens kenners.
BRUSSEL I Twee sterke vrouwen trokken vorige week aan de alarmbel. Niamh O’Mahony en Antonia Hagemann spraken in het Euro pees Parlement over supportersparticipatie. Om te komen tot good governance vinden ze dat voetbalclubs ook fans in hun bestuur moeten opnemen. ‘Zeker in België. Bij jullie is de situatie zorgwekkend. Buitenlanders kopen zich zonder probleem in bij jullie clubs. Er zijn geen fans om hen tegen te houden, mochten ze slechte bedoelingen hebben.’
O’Mahony en Hagemann zijn lid van Supporters Direct, een Britse organisatie die gesubsidieerd wordt door de Europese Commissie en die al jaren ijvert voor meer inspraak voor fans. Ze begeleiden over heel Europa clubs waar de fans de puinhoop uit het verleden opkuisen. Zoals bij ons amateurclub LyraLierse, dat ontstond nadat Maged Samy Lierse failliet liet gaan. Maar ook provincialer Yellow Blue SK Beveren, dat na de financiële malaise geen heil zag in een fusie met RS Waasland. In die twee gevallen kregen fans pas een stem nadat het fout ging. Dat wil Supporters Direct voortaan vermijden.
Vrouw bij de Rouches
Maar hoe dan? In België lopen de clubleiders er niet warm voor om fans op te nemen in hun raad van bestuur. Alleen bij Standard is dat het geval. Daar trad Magali Pignolet in 2014 toe als vertegenwoordiger van Famille des Rouches. Vier jaar later heeft ze haar zitje nog steeds en vergadert ze met Bruno Venanzi en co. Voor de rest: de grote leegte. Bij STVV hebben nog een 80tal fans aandelen, ter waarde van… één euro. Maar meer dan jaarlijks vragen stellen op de algemene vergadering zit er niet in. ‘Ze hebben 0,0001 procent stemrecht, dat is symbolisch, hè’, zegt voorzitter David Meekers. ‘Zetelen in het bestuur gaat niet en vinden we ook niet nodig. In een gewoon bedrijf zitten toch ook geen klanten in het bestuur? We proberen met de fans geregeld samen te zitten, maar beslissen doen de Japanse eigenaars.’ Hij spreekt niet over STVV, maar: ‘Ik snap waarom anderen het evenmin doen. In het voetbal – of toch bij sommige clubs – zijn er zaken die beter interne keuken blijven, die de fans beter niet weten.’
Uit een rondvraag bij de eersteklassers blijkt dat ze allen steeds meer moeite doen om met hun fans in dialoog te gaan. Het aantal vergaderingen en werkgroepen neemt toe. Sinds dit seizoen heeft elke club ook verplicht een Supporter Liaison Officer – een SLO – die een aanspreekpunt is voor de fans. Maar de aanhang mee het beleid laten bepalen? Dat niet.
‘Wij willen iets doen voor het te laat is. Een club moet blijkbaar eerst failliet gaan vooraleer de fans inspraak krijgen’
WIM GEERTS
Antwerp-supporter
Een zin die we vaak horen, ook uit de mond van Pierre François, ceo van de Pro League: ‘Het bestuur bestuurt, de trainer traint, de spelers spelen en de supporters supporteren.’
Raf Willems zucht. Net als Supporters Direct, met wie hij een goeie band heeft, ijvert de schrijver/journalist voor fans in het bestuur. ‘Omdat het effectief werkt’, zegt Willems. ‘In het buitenland zie je voorbeelden genoeg. In Duitsland geldt de 50+1regel, waarbij de fans de meerderheid van de aandelen hebben. Zij houden buitenlands kapitaal tegen en controleren ook de directie. Het succes is bewezen, de Bundesliga is de gezondste competitie ter wereld. Je hebt ook het voorbeeld van Barcelona, waar de voorzitter zich jaarlijks verantwoordt voor een parlement van socio’s. Die fans kunnen hem laten vallen, hun stem weegt door. In België geldt helaas: onbekend is onbemind. Nochtans zou men de betrokkenheid van de fans enorm kunnen vergroten.’
Niet genoeg geld
Af en toe zetten supportersgroepen in België wel zélf initiatieven op poten. Maar die sterven even snel een stille dood. In 2013, wanneer Patrick Decuyper met de stamnummers van Zulte Waregem én KV Oostende leurt, willen bij beide clubs fans zich inkopen in het bestuur. Maar bij geen van beide geraakt men aan het nodige bedrag. Ook bij Standard wilden de socio’s zich de voorbije jaren inkopen, maar dat zag het clubbestuur niet zitten. En de Antwerpfans, die hopen al vier jaar tevergeefs op een zitje in het bestuur. ‘Blijkbaar moeten clubs eerst failliet gaan vooraleer de fans inspraak krijgen’, zegt Wim Geerts, voorzitter van de groepering Act as One. ‘Toen we in 2015 een klein miljoen euro ophaalden om ons in te kopen, vroegen Gunther Hofmans en Jos Verhaegen er drie… Dat geld staat nog altijd geblokkeerd, we hopen er alsnog mee te participeren. Maar Paul Gheysens wou er tot nu toe nog niet over praten. Kijk: wij willen gewoon iets doen voor het te laat is. Vooraleer de club opnieuw in moeilijkheden komt. Want als clubeigenaars na tien jaar winst kunnen maken, verkopen ze allicht. Wij daarentegen zijn hier heel ons leven.’
Hopen op politiek
Is het dan wachten op hulp van de politiek? Dan kunnen de fans nog láng wachten, want er staat niks op til. Al heeft Europarlementslid Ivo Belet (CD&V) wel een idee. ‘We moeten clubs raken via hun centen’, zegt Belet. ‘Doordat ze voor 80 procent vrijgesteld zijn van bedrijfsvoorheffing, is er een fiscaal voordeel van honderden miljoenen. We moeten dat niet afpakken, maar er wel voorwaarden aan koppelen. Dat ze én meer Belgische jongeren hun kans geven én fans in het bestuur moeten opnemen. Zeker voor kleinere clubs als Moeskroen en Eupen, waar een mistige waas rondhangt, is dat broodnodig.’
‘We moeten de clubs verplichten om fans op te nemen in het bestuur. Ze krijgen miljoenen aan fiscale voordelen, daar mag iets tegenover staan’
IVO BELET
Europarlementslid (CD&V)