EEN VALS GEVOEL VAN ASBESTVEILIGHEID
In de wereld zijn maar drie landen met meer asbestdoden dan België. In Vlaanderen kregen vorig jaar meer dan 200 mensen de diagnose asbestkanker
(DS 14 september). Elk jaar gaan er zo’n 160 Vlamingen aan dood. Dat is wraakroepend, want asbestkanker had als ziekte nooit mogen voorkomen.
De productiepiek in België voor asbest ligt lang achter ons. Inademing van de vezels kan onder meer longvlieskanker veroorzaken, ook tientallen jaren na de blootstelling. Daarover is al een halve eeuw wetenschappelijke consensus. Maar door het betere lobbywerk kwam er pas in 1998 in België, als een van de laatste landen in Europa, een verbod op asbesttoepassingen.
Dat verbod heeft alleen tot een vals gevoel van asbestveiligheid geleid. De stof zit werkelijk overal. In woningen, fabrieken, scholen, overheidsgebouwen. En ze neemt alle mogelijke vormen en gedaanten aan. Van bloembakken tot golfplatendaken, van leidingisolatie tot onderdakplaten.
Nieuwe blootstellingsrisico’s komen aan de oppervlakte. Verwering door zon, regen en vrieskou, bijvoorbeeld, doet asbestvezels uitspoelen naar dakgoten, (regen)waterputten, rioleringen. Of ze druipen naar beneden en besmetten de bodem.
De afvalstoffenmaatschappij Ovam heeft uitstoot van asbestvezels vastgesteld in mestdampen bij veeteelt, luchtverwarming en bij het over elkaar schrapen van golfplaten door temperatuurinvloeden. Verweerde plaasterisolatie in stookruimtes, spuitasbest op draagstructuren of in leidingkokers resulteren eveneens in blootstelling.
Met de regelmaat van een klok zijn er weer andere alarmerende berichten. Over asbest in talkpoeder, een zandstraalmiddel met asbest, asbestsporen op werfwegen, asbestbranden en over onregelmatigheden in containerparken. Het is hemeltergend dat dit in Vlaanderen anno 2018 nog allemaal voorkomt.
De urgentie van dit enorme probleem lijkt de Vlaamse regering niet te bereiken. Na veel palaveren heeft ze beslist over een plan dat tegen 2040 mikt op een asbestveilig Vlaanderen. Met zo’n levensgevaarlijk product is dat veel te lang en veel te traag. In Nederland werkt de regering aan een regeling om al in 2024 alle asbestdaken te verbieden.
Asbestsanering in scholen, jeugdlokalen en andere risicovolle situaties moet voorrang krijgen. Voor alle woningen moet er een asbestscreening en attest komen. We hebben een kordate en slimme aanpak nodig om blootstelling aan asbest en daarmee nieuw en onnoemelijk leed maximaal te voorkomen.
Voor die maatregelen moet iedereen zijn verantwoordelijkheid nemen en bijdragen aan een asbestfonds: de bedrijven die tegen beter weten in zijn doorgegaan met asbestproductie of toepassingen, én de overheid die te lang heeft gewacht met ingrijpen. Dat fonds moet dienen om saneringen te betalen en slachtoffers te ondersteunen.