‘Justitie laat ons in de steek’
Dat de moordenaar van Kitty Van Nieuwenhuysen en draaideurcrimineel Noureddine Cheikhni vrijkomt met een enkelband, stuit op veel weerstand.
Ismaël Sacoor, die door Cheikhni drie keer in de buik werd geschoten bij de homejacking waarbij agente Kitty Van Nieuwenhuysen stierf, voelt zich in de steek gelaten door justitie: ‘Je zou toch verwachten dat ze slachtoffers voorbereiden als ze de dader vrijlaten. Ik heb het in de pers moeten lezen. Wat als ik hem straks op straat tegenkom?’
Sacoor (vader van atleet Jonathan Sacoor) draagt nog altijd de gevolgen van die fatale nacht. Hij leeft met een pijnpomp in zijn lichaam, sporten kan de voormalige karateka niet meer en hij loopt mank. ‘Ik kreeg nog geen cent schadevergoeding, ik moet al mijn behandelingen en medicatie zelf betalen.’ Het stuit hem tegen de borst dat zijn aanvaller, ‘die nooit heeft bekend, laat staan spijt heeft getoond’, al na een derde van zijn straf de gevangenis mag verlaten met een enkelband.
‘Dit zal in de toekomst niet meer kunnen gebeuren’, luidt de reactie van minister van Justitie Koen Geens (CD&V) op de woede van de politievakbonden. Zij spraken van ‘een kaakslag’, ‘een compleet gebrek aan respect voor onze job’, en ‘een regelrechte schande.’ De bonden reageerden verbolgen op het bericht dat Cheikhni, een van de drie moordenaars van Van Nieuwenhuysen, zijn gevangenisstraf van 30 jaar na 10,5 jaar in de cel (een derde van zijn straf) omgezet ziet in elektronisch toezicht. De strafuitvoe ringsrechtbank nam die beslissing autonoom. Geens wil zich niet uitspreken over de zaak omdat hij daarmee de scheiding der machten zou schenden. Maar hij benadrukt dat hij de wet al twee keer heeft strenger gemaakt. Mocht Cheikhni dezelfde misdrijven zes jaar later hebben gepleegd, zou hij pas ten vroegste na 15 jaar in aanmerking komen voor elektronisch toezicht. Dat bepaalt de wetMartin uit 2013. Vorig jaar is de wet nog eens aangepast. Nu kan de rechter bij het uitspreken van een straf van 30 jaar tot levenslang ook meteen beslissen dat de dader minstens 25 jaar in de cel moet zitten. Beide wetten kunnen niet met terugwerkende kracht worden toegepast.
Wereldvreemd vonnis
Toch had justitie minder laks moeten optreden, fulmineert Vincent Houssin van politievakbond VSOA. ‘Zo’n strafuitvoeringsrechtbank is niet verplicht een dader vervroegd vrij te laten. De zwaarste feiten worden hier met het minimum minimorum beantwoord. Zou die rechter dezelfde beslissing nemen als het om zijn dochter ging? Het is een wereldvreemd vonnis.’ Hij pleit er niet voor dat Cheikhni de volledige 30 jaar moet uitzitten, ‘maar 10 jaar voor zo’n laffe moord en twee moordpogingen is toch bitter weinig’.
Dit jaar kwamen in ons land al drie agenten om het leven tijdens hun dienst. Minister Geens laat weten dat er een zerotolerancebeleid gevoerd wordt tegen geweld op de politie. Houssin: ‘Er is al zoveel getoeterd en beloofd, maar de praktijk staat daar wel heel ver van af. Het klopt dat de parketten een rondzendbrief hebben ontvangen dat er altijd een gevolg moet worden gegeven aan geweld tegen agenten. Maar wat dat gevolg is, staat niet vermeld. Alternatieve straffen tot zelfs seponering blijven mogelijk Nochtans staat het in het regeerakkoord: geweld tegen politie vergt specifieke maatregelen en een zware aanpak.’ Er wordt momenteel onderhan deld over het strenger bestraffen van geweld tegen hulpdiensten en openbaar gezag, maar Houssin heeft er geen goed oog in. ‘Onze eis luidt: leg telkens sowieso de zwaarst mogelijke straf op bij geweld tegen politieagenten.’
Waarom zou dat strenger moeten worden bestraft dan geweld tegen een gewone burger? Is het leven van een agent meer waard? ‘Het zijn onze mensen die het grootste risico lopen. En het geweld tegen de politie neemt almaar toe. Als de politie onvoldoende beschermd is, kan ze de veiligheid niet meer garanderen. Nu geven rechters ons nog een veeg uit de pan als we ons durven burgerlijke partij te stellen, met de woorden: it’s part of the job. Die mentaliteit moet veranderen, anders moet men het ons niet kwalijk nemen dat we terughoudend worden tijdens interventies.’
Vast adres en job
Na zes maanden elektronisch toezicht kan Cheikhni voorwaardelijk vrijkomen. De enkelband is een stap in het reintegratieproces van de gedetineerde. ‘Om daarvoor in aanmerking te komen moet je een screening doorstaan’, legt strafrechtspecialist John Maes uit. ‘Het hebben van een vast adres en een job zijn bijna altijd vereist. Er wordt advies gevraagd aan de gevangenisdirectie, de psychosociale dienst en het parket. Als ze dat willen, worden de slachtoffers ook gehoord. Maar de strafuitvoeringsrechtbank beslist uiteindelijk autonoom. Ze legt ook voorwaarden op. En schat de kans op recidive in.’
Het is opmerkelijk dat ze dat risico niet hoger inschatten. Cheikhni heeft een zwaar verleden: verschillende gewapende overvallen, zwendel in luxewagens en bendevorming. ACVsecretaris Joery Dehaes: ‘Nu moeten wij geloven dat hij een lammetje is dat zijn leven gebeterd heeft? We spreken hier over een man die met een kalasjnikov een combi met twee agenten heeft doorzeefd.’
‘Met deze mentaliteit moet men het ons niet kwalijk nemen dat we terughoudend worden tijdens interventies’
VINCENT HOUSSIN Politievakbond VSOA