De vloek van de winnaar

Geeft u les, en heeft u wat geld te kort voor een lekker hapje over de middag? Dan doen we u graag deze tip van Nobelprijswinnaar Richard Thaler aan de hand.

Breng bij de volgende les een pot met rosse eurocentjes mee, geef uw studenten de kans om op de pot te bieden, en beloof dat de hoogste bieder met de pot huis of kotwaarts mag keren.

U kunt ervan op aan dat twee zaken zich zullen voordoen. Eén: het gemiddelde bod zal een pak onder de waarde van de pot liggen. Studenten, en bieders in het algemeen, zijn immers risicoavers. Twee: het winnende bod zal hoger liggen dan de waarde van de pot. Dus heeft u geld om te gaan lunchen, en de studenten hebben het begrip ‘de vloek van het winnende bod’ geleerd.

De term winner’s curse werd uitgevonden door drie ingenieurs van het oliebedrijf Atlantic Richfield. Zij stelden vast dat de winnende bieders voor nog te ontginnen olievelden eigenlijk de verliezers waren. Want zij hadden de meest optimistische schatting van de opbrengsten. En dus naar alle waarschijnlijk een té optimistische schatting.

Hoe zou u zich voelen als uw firma net bijna 4 miljard pond te veel betaald heeft om een resem televisiezenders te kopen? ‘Dit is een fantastische dag’, verklaarde de topman in een mededeling. Of hij dat echt meende, zullen we allicht nooit vernemen.

Comcast jaagt al bijna twee jaar op Sky, bekend van zijn betaalzenders en liveuitzendingen van voetbalwedstrijden, onder meer uit de Premier League. Eerst zag het ernaar uit dat magnaat Rupert Murdoch aan het langste eind zou trekken. Zijn 21st Century Fox was de eerste die bood om Sky in te lijven. Fox had al 39 procent van de aandelen, en wilde zijn belang opdrijven. Die machtsgreep van Murdoch, die door afluisterschandalen allerminst populair werd, stuitte op verzet. Maar dat ebde weer weg toen de Australiër besloot om zijn imperium op te delen, en Fox te verkopen aan Disney. Ondertussen rook Comcast, de grootste kabeltelevisiemaatschappij, echter zijn kans om ook te bieden op Sky.

Uiteindelijk vond de Britse regulator die toeziet op de correcte verkoop van bedrijven het na bijna twee jaar welletjes, en organiseerde een veiling. Daarop bood Disney erg zuinig: 15,67 pond per aandeel, wat zelfs onder de laatste slotkoers lag. Comcast legde 17,28 pond per aandeel op tafel, en waardeert Sky dus bijna 4 miljard pond hoger dan Disney. Maar zelfs als Comcast Sky echt veel waardevoller vindt – en niet alleen optimistischer is – had het met een kleine 4 miljard pond minder de zender ook binnengehaald. Een voordeel heeft het genereuze bod wel: het wordt nu makkelijker om ook de resterende 39 procent, die nu nog bij Disney zit, in te lijven.

Even terug naar de les. Misschien vreest u dat uw lunch door de neus geboord wordt doordat niet alleen u, maar ook de studenten De Grote Markt gelezen hebben. Maar het mooie is: zelfs als dat het geval is, is er nog een goede kans dat het experiment lukt. Want zelfs wie het begrip kent, kan te optimistisch zijn en zich laten vangen. Het enige verschil? De winnaar zal niet juichen, maar vloeken. Of verklaren dat het een fantastische dag is.

Eigenlijk zijn winnende bieders de verliezers. Zij schatten de opbrengsten té optimistisch in