De witwasafdeling van de bank stelde zich wel vragen, maar verzuimde meer informatie in te zamelen

De Sanctiecommissie van de Nationale Bank heeft op 28 mei een boete gegeven aan een Belgische bank omdat die de neef van oudleider van Libië Moammar Khadaffi en zijn zakenpartner grote sommen liet verschuiven en kogelvrije vesten liet aankopen in China. Die beslissing bleef onder de radar, en de Nationale Bank weigerde bij zijn beslissing te zeggen welke bank te laks was. Zakenkrant De Tijd plakt daar nu wel een naam op: het is BNP Paribas Fortis, de grootste bank van België, die de neef van Khadaffi jarenlang ongemoeid zijn gang liet gaan.

BNP Paribas Fortis wil het nieuws niet bevestigen. ‘Wij geven geen commentaar’ zegt woordvoerder Hans Mariën. De Nationale Bank moet zich naar eigen zeggen aan de geheimhoudingsplicht houden.

Kogelvrije vesten

Uit de gepubliceerde geanonimiseerde beslissing van de Nationale Bank blijkt dat er redenen genoeg waren bij de betroffen bank om de alarmbellen te doen afgaan.

De neef van Khadaffi opende in 2005 een rekening. De witwaseenheid van de bank stelde daar vragen bij, maar vervolgens werd verzuimd om meer informatie te verzamelen. Bovendien kreeg de man in 2010 het risicoprofiel medium, omdat hij al klant was.

In 2011 mocht hij met zijn vervallen paspoort 5.000 euro aan cash ophalen. En de witwasafdeling beval in 2012 wel zijn rekening af te sluiten, maar omdat het aangetekend schrijven niet toekwam, bleef de rekening gewoon beschikbaar.

Ook een zakenpartner van de neef mocht tussen 2010 en 2012 voor 1,1 miljoen euro aan transacties doen, onder meer naar zijn vennootschap in Dubai. Ook kon hij ongestoord voor 83.514 dollar aan kogelvrije vesten kopen in China.

Volgens de Nationale Bank waren de alarmdrempels van de bank te laag: wie voor minder dan 750.000 euro aan verrichtingen doet naar een belastingparadijs als Dubai, glipt door de mazen van het net. Als er door de witwaseenheid toch alarm werd geslagen, werd dat als ‘vals positief’ bestempeld, ‘echter zonder een inhoudelijke motivering’, stelt de Nationale Bank vast.

BNP Paribas Fortis kwam er met een boete van 300.000 euro relatief goedkoop van af. Ter vergelijking: ING trof in Nederland een schikking van 775 miljoen euro met het Openbaar Ministerie voor nalatigheid bij een witwasschandaal. De Nationale Bank verantwoordt de lage boete omdat de bank en haar personeel geen ‘bedrieglijk opzet’ hadden, en omdat de processen ondertussen aangepast zijn.

Het is opmerkelijk dat BNP Paribas Fortis geen publieke uitbrander krijgt. Op vraag van de bank werd de beslissing geanonimiseerd om de ‘kredietinstelling geen onevenredig nadeel te berokkenen’. De Nationale Bank ging in op die vraag.