Als de baas ook levenscoach wordt
Verwachten we te veel van werkgevers? Niet alleen welzijn op het werk staat centraal, ook voor persoonlijk geluk kijken we steeds meer naar onze baas. Van gratis fruit over yoga tot een terugbetaalde psycholoog.
De 7.000 werknemers van het schoonmaakbedrijf Het Poetsbureau mogen voortaan zes sessies gratis op consultatie bij de psycholoog. ‘Het absenteïsme ligt het hoogst in de schoonmaaksector’, zei ceo Jo Mellemans in Het Laatste Nieuws. ‘De meeste werknemers zijn vrouwen die zich vaak in een erg complexe thuissituatie bevinden. Als ze mentale problemen hebben, kunnen ze echt geen 50 tot 70 euro per uur neertellen voor een raadpleging bij een psycholoog.’
Welzijn op én naast het werk: werkgevers lijken vandaag niet alleen verantwoordelijk voor het welbevinden van hun personeel op de werkvloer, maar ook voor hun welzijn in de privésfeer. ‘Daardoor is de verantwoordelijkheid van de werkgever de laatste jaren ongemerkt enorm uitgebreid’, zegt Jan Denys, arbeidsexpert bij Randstad. ‘Beide partijen – werkgever en werknemer – moeten daarmee oppassen.’
Hoge jobeisen, nefast of motiverend?
‘We organiseren kookworkshops, voorzien in reintegratietrajecten na een burnout, richten yoga in tijdens de werkuren en houden healthy battles onder de verschillende kantoren.’ Linda Cappelle, algemeen directeur van het uitzendbureau Secretary Plus, is ervan overtuigd dat de initiatieven hun vruchten afwerpen. ‘Het afgelopen jaar is de werknemerstevredenheid met 3 procent gestegen. Tegenover vijf jaar geleden gaat het zelfs om 12 procent. We wonnen in 2017 ook de Gezond Werken Award van het Vlaams Instituut Gezond Leven.’
Welzijn op het werk is niets nieuw, zegt Ralf Caers, als docent verbonden aan de KU Leuven. ‘Het debat rond de balans werkgezin gaat terug tot de jaren zestig. Al zit het sinds de jaren negentig in de lift. Bedrijven zijn meer gaan investeren in dingen als starttorun en stoptosmoke. Ze surfen daarmee op de gezondheidstrend die ondertussen mainstream is geworden.’
Die aandacht voor welzijn heeft ook een economisch belang. Een gemotiveerde medewerker is doorgaans rendabeler dan een nietgemotiveerde medewerker. Een gezonde medewerker is dan weer doorgaans minder ziek en is productiever doorheen de dag. Kosten die naar welzijnsbeleid gaan, betalen zich zo terug. Bovendien kan een stevig welzijnsbeleid een aantrekkelijke troef zijn bij het lokken van werknemers op een schaarse arbeidsmarkt.
Maar wat is welzijn en wat is een goed welzijnsbeleid? Mieke Audenaert, professor aan de vakgroep Personeels en Organisatiemanagement van de UGent, vindt het een containerbegrip. ‘Het bestaat grosso modo uit gezondheid, maar ook uit jobtevredenheid en motivatie.’ Die twee aspecten durven te botsen. ‘Hoge jobeisen kunnen nefast zijn voor je gezondheid,’ zegt Audenaert, ‘maar tegelijkertijd wel tot tevredenheid leiden en motiverend werken.’
Hoge jobeisen kunnen óók uitmonden in een burnout, zeker als het werk ‘niet engagerend’ is, zegt Audenaert. ‘Als het leiderschap faalt, is een rijkelijk gevulde fruitschaal maar een lapmiddel. Menselijkheid inbrengen in leiderschap is veel belangrijker. Kan ik mijn leidinggevende waarderen? Wordt er naar mij geluisterd? Dat zijn de essentiële vragen.’
Kantoorhond
‘Op het vlak van welzijn is er nog nooit zoveel gebeurd binnen de bedrijfswereld’, zegt Kris De Meester, adviseur bij het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO). ‘De buitenwereld en de werknemers kijken nogal snel naar de werkgever. Die kan wel een welzijnsbeleid op poten zetten en zich inspannen, maar de werkgever kan nooit resultaat garanderen.’ Mentale problemen hebben ook vaak niets met werk te maken, maar met privésituaties of genetische factoren. Dat werpt de vraag op: eisen we te veel van de werkgevers?
Ralf Caers denkt van wel: ‘In die zin dat het voor werkgevers rendabel moet blijven. Als je via worklife integration wil werken en je kinderen ’s ochtends naar school wil brengen en hen om vier uur weer wil ophalen, dan kan het moeilijk anders dan dat een werkgever verwacht dat je ’s avonds ook nog even werkt. Na vijf uur je recht om te deconnecteren opeisen, is dan een brug te ver.’
Toch zijn niet alle bedrijven even hard meegestapt in het hele verhaal. ‘Je zal inderdaad altijd bedrijven vinden die achterop hinken’, zegt Caers. ‘Hoe minder vervangbaar een werknemer is, hoe meer extra voordelen en zorg worden aangeboden.’
Bedrijven testen uit hoever ze moeten en kunnen gaan. ‘Kijk maar naar de belangstelling voor relatief “vreemde” ideeën zoals de kantoorhond’, zegt Caers. ‘Het lijkt erop dat bedrijven bereid zijn om alles te proberen om het welzijn op te krikken en burnouts te vermijden.’
Gemotiveerde en gezonde medewerkers zijn doorgaans productiever, waardoor de kosten zichzelf terugbetalen