Is dit het begin van het einde voor Merkel?

55 procent van de Duitsers gelooft niet dat Angela Merkel haar termijn als bondskanselier zal uitzitten. Niets lijkt nog te lukken.

De commentaren in de Duitse pers zijn alweer niet van de poes, na de jongste kaakslag voor Angela Merkel. Dinsdag verkoos de CDU/CSUfractie in de Bundestag, in een geheime stemming, de vrij onbekende Ralph Brinkhaus tot voorzitter. Hij haalde het van Volker Kauder, de man die al dertien jaar lang de fractie leidt en die al die tijd een steun en toeverlaat was voor Angela Merkel. Zij gaf toe dat de verkiezing van Brinkhaus – of beter: het wegstemmen van Kauder – een nederlaag was voor haar.

‘Nu begint Merkels neergang’, commentarieerde de nieuwssite TOnline. Uit een peiling die de site liet uitvoeren door het marktonderzoeksbureau Civey, blijkt dat nog maar 37,8 procent van de Duitsers denkt dat Merkel haar volledige ambtstermijn zal uitdoen. 14,2 procent is ervan overtuigd dat ze eerder zal opstappen, 23,6 procent acht het waarschijnlijk.

55 procent denkt dat ze haar termijn niet zal uitdoen. Een Duitser op de vijf (22 procent) is ervan overtuigd dat ze het niet zal uitzingen tot de verkiezingen van 2021. Een op de drie (33 procent) neigt ernaar dat te denken.

Machteloos en beschadigd

Ook andere media zien in de nederlaag van Merkel een teken dat het begin van het einde is aangebroken voor haar. ‘Merkel, machteloos’, titelt Der Tagesspie

gel. Volgens het politieke magazine Cicero is Merkel ‘finaal beschadigd’. Der Spiegel heeft het over een ‘bittere klap’ voor de bondskanselier. ‘Merkels instincten hebben het laten afweten’, schrijft de commentator van de Frankfurter Allgemeine Zeitung (Faz).

De bondskanselier, die bij haar kandidaatstelling voor een vierde ambtstermijn gezegd had dat ze voor de volle vier jaar ging, zit al een jaar lang in de hoek waar de klappen vallen.

Eerst was er, na de verkiezingsnederlaag voor de vorige grote coalitie van christen en sociaaldemocraten, de moeizame regeringsvorming.

Van crisis naar crisette

Toen Duitsland dan eindelijk weer een regering had, bleek die niet echt goed te functioneren. De nieuwe coalitie sukkelde van crisis naar crisette. Minister van Binnenlandse Zaken Horst Seehofer (CSU) ging voor de zomervakantie in de aanval tegen de bondskanselier over het asielbeleid. De regering viel ei zo na over de kwestie – alleen een gammel Europees compromis kon Merkel overeind houden.

En dan was er de voorbije weken de vaudeville rond HansGeorg Maassen, de afgezette maar in eerste instantie bevorderde, en dan weer gedegradeerde chef van de binnenlandse staatsveiligheid. Ook die affaire kostte de kanselier gezichtsverlies.

Kauder wegstemmen is op

nieuw een kaakslag. Nu gaat het niet meer alleen om gerommel in de coalitie, maar blijkt zelfs Merkels eigen fractie in het parlement haar niet meer ten volle en haast blindelings te steunen.

Dat Brinkhaus het haalde, was volgens de Duitse media niet eens afgesproken of gepland binnen de fractie of de partij. Brinkhaus stelde zich kandidaat en werd verkozen, zonder dat hij een bepaalde vleugel van de partij vertegenwoordigt of door een bepaalde vleugel vooruitgeschoven is. Hij vond gewoon dat er dingen moeten veranderen en een meerderheid van de christendemocraten in de Bundestag is het daar dus mee eens. Met zijn verkiezing werd niet alleen Merkel, maar de hele top van de christendemocratische ‘Union’ te kijk gezet. Want ook Seehofer, de partijchef van de CSU, steunde Kauder.

Opmars van AfD

Maar het zijn niet alleen interne coalitie en partijperikelen die Merkel parten spelen. Zoals de Faz schrijft, lijkt Merkel ook haar feeling voor wat er leeft bij de kiezers verloren te zijn. Brinkhaus, een vrij onbekende expert financien, wil naar eigen zeggen dat contact herstellen. We moeten niet over de ‘protestkiezers’, maar met hen praten, zei hij na zijn verkiezing aan Die Glocke, een lokale krant die in zijn kiesdistrict gelezen wordt.

Hij noemde de radicaalrechtse AfD niet bij naam, maar vooral de opmars van die partij baart de christendemocraten zorgen. In de jongste peiling van Forsa zakte de CDU/CSU naar 28 procent, vijf procentpunt minder dan bij de verkiezingen een jaar geleden. De SPD haalt nog een povere 17 procent, 3,5 procent minder dan het ‘historische dieptepunt’ bij de verkiezingen. Grote winnaars zijn de groenen en de AfD, die beide rond de 16 procent scoren.

Volgens andere peilingen is de AfD inmiddels de SPD al voorbijgestoken en is ze nu met 18 procent de tweede partij van het land. Bij de verkiezingen een jaar geleden haalde ze nog maar 12,5 procent.

Brinkhaus wil naar eigen zeggen geen wig drijven tussen de fractie en de kanselier. Maar hij wil de fractie een duidelijker profiel en rol geven. Vandaag leken de gelederen in de partij zich te sluiten. Een splitsing in een pro en een antiMerkelkamp kan de partij en de kanselier alleen maar verder schade berokkenen, beseft iedereen.

‘We moeten niet over de protestkiezers praten, maar mét hen’ RALPH BRINKHAUS Voorzitter CDU/CSU

Volgens

peilingen steekt AfD SPD al voorbij en is ze tweede grootste partij van het land