Een Nigeriaans taboe
Roman Wat is een vrouw waard als ze geen kinderen baart? Die vraag stelt de Nigeriaanse Ayobami Adebayo zich in haar debuut Blijf bij me.
Knappe, zachtaardige, bemiddelde man trouwt met mooie, hoogopgeleide vrouw. Grote liefde, maar kinderen blijven uit en de familie wordt ongeduldig. Hoezeer de echtgenoot de boot ook tracht af te houden, er zal een tweede vrouw aan te pas moeten komen. Dat het mevrouw is die onvruchtbaar is, staat immers bij voorbaat vast. Er worden evengoed moderne dokters als traditionele helers geconsulteerd. En dan gebeuren de wonderen, eerst ingebeeld en dan echt. Maar vervolgens slaat de sikkelcelziekte toe, een erfelijke vorm van bloedarmoede.
Blijf bij me is het in 2013 al afgewerkte debuut van de Nigeriaanse Ayobami Adebayo, dat even op een internationaal lezerspubliek moest wachten. Het speelt zich af in het Nigeria van de jaren 80 en 90, toen het er met de kandidatuur van Yorubazakenman Moshood Abiola voor de presidentsverkiezingen van 1993 even naar uitzag dat het land zich had ontworsteld aan de greep van coupplegende generaals. Maar daar doet Adebayo niet veel mee. In tegenstelling tot haar landgenoot Chigozie Obioma, auteur van De verboden rivier, slaagt ze er niet in om het politieke landschap boven het niveau van decorstuk uit te tillen. Daar waar Obioma het persoonlijke op een bijzonder ontroerende manier wist te verweven met het nationale verhaal, blijft zij enigszins steken in de gevoelens van boosheid, verwarring en verdriet van haar hoofdpersonages. Bovendien wordt de lezer onvoldoende meegesleept door het verhaal en is hij zich permanent bewust van de opleiding creatief schrijven die de jonge schrijfster heeft gevolgd. Dat is vooral voelbaar in de ongetwijfeld met veel zwoegen uitgedachte structuur, met zijn wisselende stemmen en flashforwards en flashbacks.
Ben je een onbekende vrouwelijke Nigeriaanse schrijfster, dan is de kans groot dat je als de nieuwe Chimamanda Ngozi Adichie in de markt wordt gezet. Toegegeven, er zijn een paar gelijkenissen. Net zoals Adichie in Amerikanah doet, opteert Adebayo voor een zachtaardige man die valt voor een zelfbewuste vrouw. Beide vrouwen kaarten feministische thema’s aan – het tegendeel zou verwonderen in een land dat ‘matig’ huiselijk geweld niet strafbaar stelt, abortus verbiedt en er, in de noordelijke staten, een shariawetgeving op nahoudt.
Het verschil tussen de beide auteurs is dat Adebayo niet beschikt over de literaire kracht en de stilistische flair van Adichie.