Loon naar werken (maar niet overal gelijk)

Amazon gaat vanaf volgende maand het minimumloon van 250.000 van zijn werknemers in de VS optrekken, tot 15 dollar per uur. Dat is het dubbele van wat die arbeiders in de Amazonmagazijnen vandaag verdienen.

Met de loonsverhoging komt de ecommercegigant tegemoet aan de steeds luidere kritiek van Amerikaanse politici op zijn lagelonenbeleid. En zet hij zich in de etalage als ‘goede werkgever’ – net op tijd voor het inhuren van 100.000 tijdelijke werkkrachten die nodig zijn om de verkoopspiek in de eindejaarsperiode de baas te kunnen.

Amazon is een treffend voorbeeld van de erg grote loonongelijkheid in de Verenigde Staten. Uit Oesogegevens blijkt dat het gemiddelde loon van de werknemers in het eerste deciel van de Amerikaanse beroepsbevolking (met de 10 procent laagste lonen) liefst 5,05 maal lager ligt dan dat van hun collega’s in het bovenste deciel (de werknemers met de toplonen).

In geen enkel ander industrieland is het verschil tussen laagste en hoogste lonen zo groot als in de VS.

In haar Economisch Tijdschrift publiceert de Nationale Bank van België een eigen analyse over het fenomeen van loon(on)gelijkheid. Meer specifiek vanuit de vraag of de toenemende polarisatie tussen hooggeschoolde en laaggeschoolde beroepen (met tussenin een geleidelijke afbouw van de middenberoepen) ook tot een toenemende polarisatie in de lonen leidt.

Voor de VS is het antwoord duidelijk: ja. De loonongelijkheid is er in het voorbije decennium nog toegenomen, net trouwens als in Nederland en Frankrijk – en dan vooral door een stijging van de hoogste lonen.

Voor België is het antwoord: nee. In ons land heerst een relatieve loongelijkheid, met een spreiding tussen de hoogste en laagste lonen die ‘beperkt’ blijft tot een factor 2,4. Binnen de Oeso is dat loonverschil alleen nog kleiner in Italië en Zweden.

Bovendien is de loonongelijkheid in België het afgelopen decennium nog verminderd.

Zijn er dan geen frappante loonverschillen tussen de Belgische werknemers? Toch wel. Werknemers in een hooggekwalificeerde baan verdienen gemiddeld 22 procent meer dan hun collega’s in een middengeschoolde baan. En laaggeschoolden moeten het met 8 tot 11 procent minder doen dan een middengeschoolde.

Maar niet alleen het scholingsniveau of de kwalificatie van de jobinhoud spelen een rol. In België tellen anciënniteit en (beroeps)ervaring zwaar mee. Elk extra jaar anciënniteit bij dezelfde werkgever doet de reële uurlonen met 0,7 tot 0,9 procent toenemen. En elk bijkomend jaar ervaring wordt met 2 tot 3,5 procent extra ‘beloond’, zegt de Nationale Bank.

Het zijn mechanismen die de loonkosten voor de Belgische werkgevers gestaag opdrijven. En waar, niet onterecht, kritiek op komt. Maar ze zorgen er ook voor dat de Belgen, in tegenstelling tot bij Amazon, niet afhangen van de goodwill van hun werkgever om loon naar werken te krijgen.

In België tellen anciënniteit en (beroeps)ervaring zwaar mee