Niets ‘marcheert’ nog voor Macron
Het ontslag van minister van Binnenlandse Zaken Gérard Collomb, Macrons steun en toeverlaat, stort de Franse president nog meer in crisismodus.
BRUSSEL I Hij gold als de ‘trouwste der getrouwen’, omdat hij de eerste politicus met naam en faam was die zich in 2016 aansloot bij de ‘En Marche’beweging van Emmanuel Macron. Franse media hadden het zelfs over een vaderzoonrelatie. Tijdens de receptie na Macrons eedaflegging als president schoten de tranen in zijn ogen van emotie en volgde een innige omhelzing.
Anderhalf jaar later duwt Gérard Collomb met zijn ontslag als minister van Binnenlandse Zaken het ‘Macronisme’ verder in het moeras en ondermijnt hij zelfs het gezag van de president. Maandagavond had Emmanuel Macron nog het ontslag geweigerd, maar Collomb bleef dinsdag in een interview met Le Figaro bij zijn standpunt en dwong zo zijn ontslag af. Een minister die de presi dent zo voor schut zet: het is ‘du jamais vu’ in de Vijfde Republiek.
De gevolgen reiken ver. ‘Met zijn vertrek heeft hij een gezagscrisis aan de top van de staat veroorzaakt’, stelt Le Monde vast. De oppositie spreekt van een tragikomedie, beschuldigt de president ervan dat hij de controle kwijt is en vergelijkt het Elysée met de Titanic die snel naar de bodem zinkt, terwijl het orkest al opgehouden is met spelen.
Hoe is het tot dit politieke drama kunnen komen? De verwijdering tussen Macron en Collomb begon net voor de zomer met de affaireBenalla – de lijfwacht van Macron die op 1 mei een betoger te lijf ging in Parijs maar pas moest opstappen toen dit uitlekte in de pers. Tijdens zijn ondervraging in het parlement schoof de (ex)minister van Binnenlandse Zaken alle verantwoordelijkheid in de schoenen van de Parijse politie en het Elysée. Benalla? ‘Ik ken die mens niet’, aldus Collomb.
Hybris
Na de zomer schetste de 71jarige in interviews een vernietigend beeld van een president die het contact met de Fransen verloren is en niet meer luistert. ‘Alleen degenen die er van bij het begin bij waren, durven nog openlijk tegen Macron te praten … Finaal zal hij ook mij niet meer steunen. Maar als iedereen gaat buigen voor
Hoewel Macron het ontslag had geweigerd, zette Collomb door. Een minister die zijn president zo voor schut zet: ‘du jamais vu’
Volgens Collomb zijn de slechte peilingen te wijten aan het gebrek aan nederigheid van Macron. Die kreeg al van bij het begin de bijnaam ‘Jupiter’
hem, zal hij eindigen als een geïsoleerd man – want het Elysée isoleert van nature’, verklaarde hij. De snelle neergang van Macron in de peilingen weet hij aan een gebrek aan nederigheid van de president, die al van bij het begin de bijnaam ‘Jupiter’ opgespeld kreeg vanwege zijn verticale regeerstijl. ‘In het Grieks bestaat het woord hybris: het is de vloek van de goden wanneer men te zeker wordt van zichzelf’, zei Collomb.
Kort na het ontslag van de populaire minister voor Ecologische Transitie, Nicolas Hulot, bracht Collomb de president een nieuwe klap toe: hij maakte bekend dat hij vroegtijdig de regering zou verlaten om in 2020 een gooi te doen naar het burgemeesterschap van Lyon – een functie die hij van 2001 tot 2017 bekleedde. Om de zaken uit te praten, nodigde Macron hem uit op het Elysée. Ze spraken af dat Collomb pas na de Europese verkiezingen van mei volgend jaar zou vertrekken. Ook die afspraak kwam hij niet na.
‘Ik ben niet perfect’
Het conflict kan op geen slechter moment vallen voor Macron, die de jongste dagen in interviews probeerde duidelijk te maken dat hij het signaal van de Fransen begrepen heeft en dat ‘Jupiter’ afgedaan heeft. ‘Ik ben niet perfect. We moeten hier en daar corrigeren’, zei hij maandag in een interview met Le Monde. ‘Als de mensen sommige dingen niet begrijpen, is dat onze fout.’
Nederig gaf hij toe dat hij het voorbije anderhalf jaar te weinig aandacht schonk aan de strijd tegen de armoede – waardoor het epitheton ‘président des riches’ op hem ging kleven. Hij ontkende bij hoog en bij laag dat hij de gewone Fransman misprijst en beloofde beter te communiceren over zijn plannen en voorstellen.
Maar precies op dat punt schiet Macron zichzelf systematisch in de voet. Hij trok in september zelf de aandacht weg van zijn miljardenplan tegen de armoede door een werkloze tuinman de raad te geven gewoon de straat over te steken: daar zou hij zeker een job in een café of restaurant vinden. Op een bezoek aan Denemarken schoffeerde hij de Fransen door hen neer te zetten als ‘Galliërs die een afkeer hebben van verandering’ – ook daarover slaat hij nu een mea culpa.
Macron ontkent dat er sprake is van een politieke crisis. In het Elysée klinkt het dat het normaal is dat de carrosserie krassen oploopt tijdens een ParisDakar, maar dat het belangrijkste is dat de motor standhoudt. Maar na dit nieuwe incident lijkt het er steeds meer op dat er zand in die motor zit. ‘Na zestien maanden lijkt de toekomst van Lyon voor Collomb beslissender dan die van Frankrijk’, aldus ‘Kortom, hij gelooft er niet meer in.’