Bullshit papers zetten genderstudies onder druk
Opnieuw werden verzonnen artikels geaccepteerd door wetenschappelijke tijdschriften. Genderstudies zijn de kop van Jut.
BRUSSEL I Onderzoeker Helen Wilson zag dat onvrijwillige penetratie of dry humping tussen mannelijke honden veel vaker door hun baasjes beëindigd werd dan een verkrachting tussen mannelijke en vrouwelijke honden. Die opmerkelijke constatatie werd dit jaar gepubliceerd in Gen
der, Place and Culture, een toonaangevend tijdschrift binnen de genderstudies. De resultaten toonden volgens Wilson aan dat hondenparkjes op die manier een plaats zijn waar een ‘rape culture’ vorm krijgt.
Uit onderzoek van de Wall
Street Journal blijkt nu dat de paper een verzinsel is, ontsproten uit het brein van drie Amerikaanse onderzoekers en schrijvers, onder wie filosoof Peter Boghossian. Ze schreven twintig papers en zonden ze naar peerreviewde wetenschappelijke tijdschriften. Zeven van die onzinpapers werden door tijdschriften geaccepteerd.
Gecorrumpeerd
De Amerikaanse onderzoekers, die zichzelf omschrijven als left
leaning liberals, richtten zich expliciet op genderstudies en gerelateerde academische disciplines. Ze vinden dat een belangrijk onderwerp als gender wordt verkwanseld door een antiwetenschappelijke attitude en politiek dogmatisme: ‘Deze disciplines corrumperen de geesteswetenschappen fundamenteel, omdat ze een bepaalde politieke agenda uitdragen. Het is activisme in plaats van wetenschap.’
Gefingeerde artikels vol onzin die het schoppen tot wetenschappelijke tijdschriften, zijn op zich niets nieuws. Maar de heftige vingerwijzing in de richting van genderstudies zet het debat nog eens op scherp. Voor critici is het een zoveelste bewijs dat de discipline niets te zoeken heeft binnen de wetenschappen. Anderen wijzen dan weer op het manke systeem van peer review en vinden dat ook andere disciplines ideologisch gekleurd zijn.
‘Zelfs bij een goed functionerend systeem van peer review zijn er altijd valse positieven’, zegt Andreas De Block, wetenschapsfilosoof aan de KU Leuven. ‘Toch lijkt hier het probleem te zijn dat de reviewers buitenwetenschappelijke waarden, ideologie dus, laten meespelen bij de beoordeling van de argumenten. Maar ideologische voorkeur mag nooit je oordeel over de wetenschappelijke evidentie van die conclusie bepalen.’
‘Gender en queerstudies zijn velden waar er een tendens is naar extreme claims’, vindt De Block. ‘Alles is dan een sociaal construct, niets is biologie. Dat wordt weliswaar niet door het hele veld onderschreven, maar je merkt toch dat dergelijke claims al te makkelijk passeren.’
Redelijkheid
‘Ik vind het problematisch dat een aantal niet degelijk onderbouwde en onzinnige artikels door de peer review is geraakt’, reageert Chia Longman, professor genderstudies aan de UGent, ‘maar dat gebeurt heus wel vaker.’
Longam erkent dat het gaat om erkende tijdschriften binnen het vakgebied, vooral NoordAmerikaanse. ‘Maar dit soort ‘hoaxes’ is niet nieuw. Regelrechte fraude bij onderzoek en publicaties gebeurt ook in de meer exacte wetenschappen.’
Volgens Longman ligt het fundamentele probleem niet bij genderstudies, maar bij de publish or perishpublicatiecultuur binnen de academische wereld.
Wetenschapsfilosoof De Block roept op tot redelijkheid, aan beide kanten van het debat: ‘Er is nog veel ruimte voor nuance, het zou absurd zijn om op basis van deze onthullingen een volledige discipline af te schrijven. Maar dit moet wel aanzetten tot reflectie, bij critici maar vooral bij de mensen binnen de geviseerde disciplines.’
‘Dit moet aanzetten tot reflectie, bij critici maar vooral bij mensen binnen de geviseerde disciplines’
ANDREAS DE BLOCK
Wetenschapsfilosoof KU Leuven