De groene kracht van verandering
Hoe zwaar konden de enige twee Groenburgemeesters in Vlaanderen hun stempel drukken?
BRUSSEL I ‘Een groene stem is de beste garantie op groene, verkeersveilige en betaalbare buurten.’ Met die boodschap toert Groenvoorzitster Meyrem Almaci nog tot zaterdagavond door het land. Voor het eerst komt de partij in 250 van de 300 steden en gemeenten op. De ambities om mee te besturen, zijn groot. Maar verandert er echt zo veel met een groene burgemeester?
In twee Vlaamse gemeenten zwaait een Groenburgemeester vandaag de scepter. Zwijndrecht pronkt al sinds 1995 met de titel van ‘eerste groene burgemeester’. In 2012 volgde buurgemeente Kruibeke. In een antiNVAcoalitie mocht Samen Voor Kruibeke (Groen, SP.A en Open VLD) er als op twee na grootste partij de burgemeester leveren.
Zwijndrechtbus
De groene stempel is het meest zichtbaar in Zwijndrecht, waar de partij intussen al 24 jaar aan de macht is. ‘Met ons openbaar vervoer maken we het verschil’, klopt Groenburgemeester André Van de Vyver zich op de borst. De gemeente legde een eigen Zwijndrechtbus in en iedereen rijdt er, dankzij een derdebetalersregeling met De Lijn, tot 25 jaar gratis met de bus en de tram. 25plussers betalen maar 28 euro per jaar.
Van de Vyver is ook trots op zijn ‘eigenzinnige betonstopbeleid’. ‘Rond de gemeente proberen we de open ruimte zo veel mogelijk te bewaren, zodat we afgeschermd zijn van de stad en onze buurgemeenten. Zelfs de woonuitbreidingsgebieden snijden we niet meer aan.’
Ook in Kruibeke, is ‘kleiner en compacter wonen’ een speerpunt. ‘We willen daar een voortrekker in zijn’, zegt burgemeester Jos Stassen. Na zijn eerste bestuursperiode is hij vooral trots op de ‘grotere betrokkenheid’ van de inwoners. ‘We duwden ook de zone 30 door en bij nieuwe wegen wordt nu minimaal anderhalve meter voetpad aangelegd. Dat gaat soms ten koste van parkeerplaatsen en het levert vaak weinig begrip op, maar ze kunnen op hun kop gaan staan; de auto moet zich maar aanpassen.’ Als allereerste gemeente in Vlaanderen kocht Kruibeke een elektrische veegwagen aan. ‘Een stevige kostprijs, maar wel een bewuste keuze. We willen daar een pionier in zijn’, zegt Stassen.
Te weinig groen
Tot daar de goednieuwsshow van de burgemeesters, want beide gemeenten scoren op de Groenspeerpunten verre van een perfect rapport (zie infografiek). In Zwijndrecht krijgt de burgemeester zelfs slechte punten voor het groenbeleid.
‘We zijn een vrij kleine gemeente en een derde van onze oppervlakte is ingenomen door chemische industrie (die wel zware belastingen betaalt, red.)’, zegt Van de Vyver. ‘Bouwgrond omvormen tot open ruimte is ook geen evidentie in België. Dat maakt het heel moeilijk om de vergroening verder door te voeren.’
Ook Stassen botst op zijn grenzen als groene burgemeester. Een betaalbare huurwoning vinden in Kruibeke blijkt een moeilijke uitdaging. ‘We hebben een heel kleine privéhuurmarkt en iets vinden voor minder dan 600 euro per maand is moeilijk. We proberen dat wel wat te ondersteunen door een huurpremie via het OCMW en door sociale huisvestingsmaatschappijen te stimuleren.’
Sluipverkeer
Nog frusterender voor beide burgemeesters is dat het in hun gemeenten de slechte kant uitgaat met het aantal verkeersongevallen. ‘Een blijvend probleem,’ geeft Van de Vyver toe, ‘maar dat is honderd procent te wijten aan onze ligging ten opzichte van de Antwerpse Kennedytunnel. Weinig gemeenten hebben zoveel last van files en sluipverkeer door het centrum.’
Om Kruibeke leefbaar te houden wil Stassen straks de repressieve kaart trekken. ‘We proberen na te gaan of we het sluipverkeer kunnen verbieden en sanctioneren via camera’s en boetes.’
Van de Vyver nam naar eigen zeggen nu al drastische maatregelen. ‘We hebben straten van richting veranderd, knips ingevoerd en alle schoolomgevingen autoluw of autovrij gemaakt. Helaas tref je daarmee niet alleen het sluipverkeer, maar ook de inwoners zelf. Ik moet daar niet flauw over doen: bij de laatste populariteitspoll van Het Nieuwsblad scoorde ik heel laag en dat heeft daar alles mee te maken. Maar het is wel nodig voor het algemeen belang.’
‘Ons beleid gaat soms ten koste van parkeerplaatsen. Dat levert weinig begrip op, maar ze kunnen op hun kop gaan staan: de auto moet zich aanpassen’
JOS STASSEN
Burgemeester Kruibeke