Van handelsoorlog naar échte Koude Oorlog
De VS stellen zich al 100 dagen op hun onverzoenlijkst op tegen China. ‘Deze heffingen moeten niet tot een akkoord leiden, ze zijn het eindpunt.’
BRUSSEL I De handelsoorlog tussen China en de VS gaat deze week zijn honderdste dag in. President Donald Trump herhaalde eergisteren een oude bedreiging: hij is bereid importtarieven te heffen op de voltallige 500 miljard dollar aan Chinese producten die Amerika importeert. Dat is bijna hetzelfde als zeggen dat China niet mag meedoen aan de globale economie. Op dit moment heffen de VS tarieven op 200 miljard dollar aan import. China reageerde relatief mild, met tarieven op Amerikaanse goederen ter waarde van 60 miljard.
Van echte onderhandelingen – waar iedereen op zat te wachten – lijkt bovendien geen sprake meer te zijn. Minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo bracht maandag een rampzalig bezoek aan Peking, waar hij niet ontvangen werd door president Xi. In de plaats daarvan schrokken diplomaten van de harde be schuldigingen die minister Wang Yi hem voor de voeten smeet. ‘Gezien de Amerikaanse houding sinds juli is zelfs dat bezoek al een gunst’, commentarieerde professor internationale politiek Shin Yinhong (Renmin Universiteit Peking).
Op zee en in computers
De importheffingen zijn eigenlijk oud nieuws in vergelijking met de nieuwe escalaties. Nog geen tien dagen terug kwamen een Amerikaans en een Chinees oorlogsschip gevaarlijk dicht bij een confrontatie in de ZuidChinese Zee. Kort daarop bracht
Bloomberg een verhaal over door China gemanipuleerde chips op servers van Amerikaanse ICTbedrijven (DS 9 oktober). Die bedrijven ontkennen en wijzen op deontologische fouten bij Bloomberg. Maar de kern van dat verhaal leunde wel nauw aan bij de boodschap die antiChinese hardliners in het Witte Huis ook al een tijdje brengen. ‘Er is een probleem met de Chinese productieketens’, citeerde Bloomberg techveiligheidsadviseur Yossi Applebaum.
Er is zo veel twijfel rond het verhaal dat sommigen openlijk denken dat de Amerikaanse inlichtingsdiensten het gefabriceerd hebben om China te beschadigen (zie inzet). Toevallig of niet, maar gisteren kondigde de Was
hington Post ook de rechtszaak aan van een in België aangehouden Chinese spion. ‘De VS hebben China op gecoördineerde wijze de Koude Oorlog verklaard’, vat analist Theo Sommer een roerige week samen in Die Zeit.
Er zijn legitieme bekommernissen in de handelsoorlog: China’s gebrek aan respect voor intellectueel eigendom, de manier waarop het land zijn munt manipuleert en de obstakels voor westerse bedrijven op de Chinese markt. Maar volgens Sommer gaan de VS veel verder dan dat. ‘Amerika eist dat China zijn technologische modernisering en het plan “Made in China 2025” (voor onder meer kunstmatige intelli
gentie, red.) opgeeft’, schrijft hij. ‘De twee grootmachten liggen niet gewoon in de clinch over importtarieven, maar over technologisch leiderschap en internationale politieke dominantie.’
Een speech uit 1950
Het Amerikaanse blad The At
lantic, dat met politieke insiders kon spreken, bevestigt dat beeld van een nieuwe, onbegrensde Koude Oorlog aan Amerikaanse zijde. ‘Er zijn geen plannen voor een akkoord via tarieven’, meent Ely Ratner (Center for a New Ame
rican Security). ‘De heffingen zijn het eindpunt, en het doel is niets minder dan de loskoppeling van de Amerikaanse en Chinese economie.’ Zoals een ceo het verwoordde: ‘Wil Trump China’s slechte gedrag bestraffen, of onze bedrijven bestraffen omdat we wereldwijde productieketens hebben?’ Trump wil de wereldhandel niet eerlijker maken, maar de Amerikaanse industrie weer naar
Hebben Amerikaanse inlichtingendiensten het spionagechipverhaal gefabriceerd om China te beschadigen?
‘Er zijn geen plannen voor een akkoord via tarieven. Het doel is de totale loskoppeling van de Amerikaanse en Chinese economie’
ELY RATNER
Analist, in The Atlantic
eigen kust dwingen.
Dat de VS de strijd om leiderschap op allerlei domeinen willen uitvechten, blijkt ook uit de in China slecht ontvangen speech van vicepresident Mike Pence een week geleden bij de conservatieve denktank Hudson. Die stond zo bol van Koude Oorlogstaal dat hij uit 1950 had kunnen komen. ‘Peking probeert militair, politiek, economisch en via propaganda invloed te krijgen in ons land’, zei Pence. Stonden ook op zijn lijstje aanklachten: China breidt zijn invloedssfeer uit in een regio waar de VS zich lang onaangetast zagen, het heeft ‘vijfde colonnes’ die aan verdoken propaganda doen en het bedreigt ‘Chinese christenen, boeddhisten en moslims’.
‘Neoconservatieven zitten op bekend terrein in deze zoektocht naar een “nieuw kwaadaardig rijk”, beoordeelde Chenxin Pan, analist op Channel News Asia, de speech. ‘Maar dit keer is China niet langer een tegenstander zonder gewicht, zoals in 1945.’