Eindigt Europese topcarrière Verhofstadt?
De druk bij Alde groeit om een generatiewissel door te voeren.
BRUSSEL I ‘Niemand kan Guy Verhofstadt ontslaan, tenminste tot aan de verkiezingen. Daarna bestaat de kans dat hij niet herverkozen wordt als fractieleider. Misschien wordt hij zelfs niet benoemd als parlementsvoorzitter. Het kan goed zijn dat hij niets krijgt. Maar tot dan is hij hier.’ En nog: ‘Welke functie? Er zal geen functie zijn voor hem.’
De twee citaten komen uit een artikel in Politico over de nakende samenwerking tussen de Europese liberalen en de En Marchebeweging van de Franse president Emmanuel Macron, met het oog op de Europese verkiezingen in mei. Het eerste is afkomstig van een anoniem liberaal Europarlementslid, het tweede van een bron dicht bij de Nederlandse premier Mark Rutte.
Chefsache
Nu zat er de jongste maanden serieus wat spanning op de relatie tussen Verhofstadt en de liberale premiers. Tijdens hun onderonsje voor de Europese top in juni bleek de irritatie groot te zijn over het feit dat Verhofstadt de eerste viool wilde spelen bij de onderhandelingen met Macron over toekomstige samenwerking. Daarom kregen Rutte en de Belgische premier Charles Michel de opdracht om de gesprekken met de Franse president in goede banen te leiden. Dit is chefsache.
Dat laatste werd heel zichtbaar op een minitopje op 7 september in Luxemburg tussen Michel, Rutte, de Luxemburgse premier Bettel en Macron. Maar om zich te profileren en te bewijzen dat hij nog altijd meespeelt, reageerde Verhofstadt met een interview aan de Franse krant Ouest France onder de titel: ‘Verhofstadt sluit een verbond met Macron.’ Dat voedde het ongenoegen verder: ‘Hij maakt de eenheid moeilijker, hij is niet consensueel genoeg’, klonk het.
Inhoudelijke spanning
Binnen de liberale Aldefractie is al langer sprake van inhoudelijke spanningen. Enerzijds heb je Euro parlementsleden als Sophie in ’t Veld, die zich perfect kunnen vinden in het ambitieuze federalisme van Verhofstadt. Anderzijds zijn er collega’s die het moeilijk hebben met zijn ‘bulldozerstijl’ of zich beter voelen bij een eurorealistisch discours. Daar vallen onder meer de Nederlandse liberalen van de VVD onder, die op dezelfde lijn zitten als hun ministerpresident in Den Haag.
Toch is er geen sprake van een kruistocht binnen Alde tegen Verhofstadt, of dat hem niets meer gegund wordt, zoals Politico suggereert. Alleen zal ook de 65jarige Belgische expremier zich moeten realiseren dat er aan elke topcarrière een einde komt, is te horen.
Een nieuw fractievoorzitterschap, boven op de tien voorbije jaren, zit er niet meer in. De partij van Macron zal vermoedelijk met minstens 15 zetels de grootste delegatie zijn binnen Alde na de verkiezingen en zal dit willen verzilveren met die invloedrijke functie. Bovendien groeit de druk binnen de partij om een generatiewissel door te voeren, zoals bij de Eu ropese christendemocraten.
Binnen de ‘Brussels bubble’ is het geen geheim meer dat Verhofstadt zijn zinnen heeft gezet op het voorzitterschap van het Europees Parlement voor tweeënhalf jaar. Maar ook daarop maakt hij niet veel kans, omdat kopstukken binnen de Europese Volkspartij (EVP) hem die zichtbare positie niet gunnen. Veel kansen blijven er dan niet meer over.
Eerst de verkiezingen
Sommige collega’s hebben het moeilijk met zijn ‘bulldozerstijl’
Bovendien zijn er nog liberale kapers op de kust voor een Europese topjob. De naam van Rutte circuleert al langer als mogelijke opvolger van Donald Tusk. Macron is een grote fan van de Deense Eurocommissaris Margrethe Vestager. En ook Xavier Bettel is ambitieus.
Nog een andere bron waarschuwt dat de Europese liberalen zich beter eerst concentreren op de verkiezingscampagne. De christendemocraten bereiden die al een jaar voor en beslissen volgende maand over hun Spitzenkandidaat. De sociaaldemocraten brengen met Frans Tim
mermans, de nummer twee van de Commissie, hun zwaargewicht in stelling.
Team Europe
Omdat Macron niet wil weten van dit systeem, denken de liberalen eraan met een ‘Team Europe’ uit te pakken. Maar de onderhandelingen met Macron over de precieze samenwerking vorderen heel traag. ‘Macron laat niet weten waar hij staat’, is te horen.
De Europese liberalen hopen nog altijd dat ze de op één na grootste fractie kunnen vormen na de verkiezingen. Maar uit een simulatie op basis van nationale peilingen blijkt dat Alde voorlopig rond de 100 Europarlementsleden schommelt, tegenover 120 à 140 voor de sociaaldemocraten en 170 voor de christendemocratische EVP. Om een meerderheid te vormen in het volgende parlement zal een coalitie nodig zijn van de drie grootste fracties. Maar als de liberalen derde eindigen, kunnen ze veel minder hard op tafel slaan om topfuncties op te eisen en te verdelen.