Als de opera een billboard wordt

Mag je een iconisch gebouw inschakelen als reclamepaneel? In Australië is een rel ontstaan over een promotiestunt voor een paardenrace. Nota bene op het Sydney Opera House, de blikvanger van de stad.

Luid boegeroep klonk, toen de eerste beelden verschenen. Duizenden boze Australiërs protesteerden dinsdag bij het Sydney Opera House tegen de projectie van een reclamefilm voor The Everest Cup, de prestigieuze paardenrennen van Racing New South Wales. ‘Not for sale’, scandeerden ze. Hun ‘niet te koop’ was ook een zinspeling op de sails of zeilvormige schubben die het operagebouw typeren.

Het debat woedt al dagen in Sydney: mag de opera, die op de Werelderfgoedlijst prijkt en geldt als het icoon van de stad, als billboard ingezet worden? Tegenstanders vinden de sluipende commercialisering verwerpelijk. De petitie ‘Defend our opera house’ haalde in een mum van tijd 300.000 handtekeningen op. Een van de argumenten luidde dat de advertentie het gokken zou stimuleren, terwijl dat net een van de problemen is waarmee Australië worstelt.

Ook de directie van de instelling weigerde eerst alle medewerking. Ze haalde daarvoor een intern reglement boven dat de projectie van beelden of kleuren op het operagebouw beperkt tot ‘uitzonderlijke, nietcommerciële gelegenheden van korte duur’. Maar ceo Louise Herron werd overruled door de regering van de deelstaat NieuwZuidWales. De Australische premier Scott Morrison begrijpt de ophef niet. ‘We gaan niet verven of zo’, suste hij. ‘Het gaat om licht dat kort schijnt. En dat beeld gaat de hele wereld rond.’ Morrison noemde het operahuis ‘het grootste reclamepaneel dat Sydney bezit’.

Het Sydney Opera House heeft zijn adembenemende locatie mee op Bennelong Point, in de haven van Sydney. Door de ellipsvormige dakstructuren, bedekt met witte keramische tegels, lijkt het operagebouw op een schelp of een zeilschip de architect Jørn Utzon zag er ook de partjes van een sinaasappel in.

Bij zijn voltooiing in 1973 riep het gebouw controverse op. De Australiërs konden zich maar moeilijk verzoenen met de avantgardistische spektakelarchitectuur. Maar intussen wordt de opera omarmd als een icoon, een symbool van nationale identiteit ook.

Brug der Zuchten

De discussie over de advertentiefilm bereikte een orgelpunt toen Alan Jones, een conservatieve radiopresentator, de ceo van het Sydney Opera House in de haren vloog. ‘Wie denkt u wel dat u bent?’, gooide hij Louise Herron voor de voeten in zijn fel bekritiseerde programma. ‘Niet u maar wij zijn de eigenaars van het operahuis.’ Het was koren op de mo len van de betogers, die dinsdag het ontslag eisten van Jones.

Het is lang niet de eerste keer dat internationale merken een monument kapen voor een promotiestunt. Louis Vuitton schandaliseerde vijf jaar geleden het Kremlin door een uitvergrote versie van een koffer op het Rode Plein in Moskou te droppen. Tropicana huurde in 2012 een kunstcollectief in om figuurlijk de zon te doen opgaan boven Trafalgar Square in Londen. En in 2010 protesteerden museumdirecteuren en architecten tegen de Italiaanse cultuurstrategie om historische locaties te laten opknappen door grote sponsors. CocaCola en Bulgari, die de locatie voor 40.000 euro per maand konden huren, hielden zo een tijd de beroemde Brug der Zuchten in Venetië uit het zicht van de toeristen.

Andere overheden behielden hun trots. Zo weigerde Athene in 2017 een bedrag van 2 miljoen euro van Gucci om een modedefilé op de Akropolis te houden.

‘Wie denkt u wel dat u bent? Niet u maar wij zijn de eigenaars van het operahuis’ RADIOSTEM ALAN JONES tegen de ceo van de opera

heeft zijn adembenemende locatie mee in de haven.