‘Liefde is niet blind, ze laat je net heel scherp zien’
Overal waarschuwen relatieexperts, filosofen en andere goeroes voor de romantische liefde. De verliefde is een dwaas, die onvermijdelijk met al zijn hooggespannen verwachtingen tegen de muur van de realiteit zal botsen. Nu neemt Rika Ponnet de verdedigin
‘Waarom we niet zo romantisch moeten zijn’: het is niet eens een vraag op de cover van het themanummer van Filosofie Magazine. Het is een vaststelling die in de tijdgeest past. De reputatie van de romantische liefde is besmeurd. Ze wordt weliswaar nog bezongen in Hollywoodfilms en popsongs, maar tegenover die zoete verhalen uit de populaire cultuur staat een groeiende batterij aan experts en denkers die ons waarschuwen voor de onvermijdelijke teleurstellingen in de liefde als we die te romantisch bezien.
De romantische kijk op relaties is een verhaal dat te mooi is om waar te zijn, betogen in Filosofie
Magazine onder anderen Alain de Botton, Dirk De Wachter en Jan Drost. Het Hollywoodplaatje – liefde op het eerste gezicht, twee zielen die elkaar moeiteloos begrijpen, nog lang en gelukkig – zadelt ons met zulke hoge verwachtingen op, dat het onzacht landen is in de realiteit van het leven als koppel. Relatietherapeute Esther Perel, van wie eerder dit jaar een boek over overspel verscheen, noemt het romantische ideaalbeeld de laatste ideologie. De verwachtingen die velen over hun relaties koesteren, moeten volgens Perel niet onderdoen voor het geloof dat mensen vroeger in God stelden – baken van vertrouwen, steun, toeverlaat, zingever.
Disney of Werther
De scheidingscijfers dienen als bewijs voor de onrealistische verwachtingen die we tegenwoordig van de liefde hebben. Het valt niet te ontkennen dat tot enkele decennia geleden veel minder huwelijken op de klippen liepen. Daaruit concluderen dat de langetermijnrelatie zonder al te romantische verwachtingen het best werkbare relatiemodel is, vindt Rika Ponnet een brug te ver. ‘Het is niet omdat mensen geen andere keuze hadden dan samen te blijven, dat ze gelukkig waren. De mantra van De Botton dat we onze verwachtingen moeten bijstellen, ben ik beu gehoord. Er is niks mis met ambitie, ook niet in de liefde. De meeste mensen worden niet gelukkiger als ze hun verwachtingen naar beneden bijstellen. Het zou kunnen dat het voor De Botton werkt, omdat hij iemand is die heel erg vanuit zijn hoofd leeft. Voor mij is De Botton geen voorbeeld, net zomin als een zenboeddhist dat is. Alsof dit het ultieme menszijn is: totaal onthecht zijn van alles en iedereen. In essentie is de mens gemaakt om zich te hechten, om verbinding te zoeken. Je kunt je leven prima op orde hebben als single, maar dat neemt niet weg dat de meeste mensen beter af zijn als ze met iemand samenleven. Als je thuiskomt en weet dat er iemand op je wacht – al is het een hond – dan daalt je stressniveau.’
Het zijn volgens Ponnet niet onze verwachtingen die ons geluk in de liefde in de weg staan, het zijn onze angsten. Onze angst om