Bang wachten op Italiaanse begroting
Italië, dat zijn begrotingstekort wil laten oplopen, dient maandag zijn begroting in. Kiest Rome voor de confrontatie met Europa of voor dialoog?
BRUSSEL I Maandag dienen de landen van de eurozone hun ontwerpbegroting in bij de Europese Commissie. Daarbij wordt vooral uitgekeken naar welk plan Italië presenteert: de Italiaanse regering maakte de voorbije weken al duidelijk dat zij het begrotingstekort volgend jaar wil laten oplopen tot 2,4 procent. Dat plan, bedoeld om de Italiaanse groei aan te zwengelen, doet wenkbrauwen fronsen aangezien Italië al kampt met een schuld van 132 procent.
Pas eind november, na een periode van dialoog dan wel van pure confrontatie, zal Europa laten weten of de Italiaanse plannen compatibel zijn met de Europese regels inzake begrotingsdiscipline én met de engagementen die Italië in het verleden al was aangegaan. Maar Commissievoorzitter JeanClaude Juncker verwijt Italië nu al woordbreuk. ‘De vorige regering beloofde een tekort van 0,8 procent in 2019, maar deze regering wil het laten stijgen tot 2,4 procent. Italië houdt zijn woord niet’, zei hij tegen Le Monde.
Verontrustende signalen
Luigi Di Maio, de Italiaanse vicepremier en leider van de antiestablishmentpartij Vijf Sterren, duldt geen Europese kritiek: ‘We zetten geen stappen terug. We doen dit om de economische onrechtvaardigheden tegenover de Italianen weg te werken.’
Maar ook in Italië zelf leiden de plannen van de Italiaanse regering tot veel ongerustheid. In een analyse die vrijdag is gepubliceerd, wijzen Ferdinando Nelli Feroci en Franco Bruni op een aantal verontrustende signalen. Nelli Feroci was EUcommissaris voor Industrie en Ondernemerschap in de CommissieBarroso, Franco Bruni doceert internationale monetaire economie aan Bocconi, een gereputeerde economiefaculteit in Milaan. De regering houdt vast aan de invoering van een basisinkomen, ‘maar er zijn nog altijd zeer weinig details over die maatregel bekend’, schrijven beiden. ‘Wat verder verontrust, is dat de regering wil inzetten op de herverdeling van welvaart, in plaats van die te creëren en in te zetten op een verhoging van de productiviteit.’
Beide analisten zijn bezorgd over de ‘slechts vage verwijzingen naar een publiek investeringsplan’ en vermoeden dat de twee besturende partijen nog méér geld nodig hebben om hun campagnebeloftes te realiseren. ‘Dat kan hen in de verleiding brengen om het tekort nog verder op te drijven’.
Het basisinkomen is een campagnebelofte van Luigi Di Maio. Die wordt tijdens zijn eerste regeringsdeelname fel in de hoek gedrukt door Matteo Salvini, eveneens vicepremier en boegbeeld van de radicaalrechtse Lega, die maar blijft stijgen in de peilingen. Salvini duwt Di Maio zo ook in de onwrikbare positie dat hij blijft zeggen dat ‘er inzake de begroting geen plan B is’. Een positie die gematigder wordt vertolkt door minister van Financiën Giovanni Tria en door premier Giuseppe Conte, een universiteitsdocent die alleen in naam regeringsleider is geworden, omdat Salvini en Di Maio elkaar het premierschap niet gunden.
‘Conte neemt de rol van compromisfiguur op binnen de Italiaanse regering, maar ook daarbuiten, tegenover Europa’, zegt politiek analist Franco Pavoncello. Tria probeert hetzelfde door met matiger taal Europa en de financi ële markten te paaien. ‘Maar Salvini en Di Maio roepen nog harder en zij hebben dit plan tot de “begroting van het volk” gedoopt. Wie er anders over denkt, is bijgevolg tegen het Italiaanse volk.’
Verkiezingskoorts
Dat doet vermoeden dat deze vicepremiers niet veel trek hebben in dialoog met Europa, maar uit zijn op een confrontatie. ‘Daar hebben Lega en Vijf Sterren electoraal enkel bij te winnen’, zegt Pavoncello. ‘In mei volgend jaar zijn er immers Europese verkiezingen.’
Een inbreukprocedure tegen Italië zou Lega en Vijf Sterren alleen nog versterken. Ook daarom start maandag allicht de lange zoektocht naar een compromis. Maar veel meer dan kritiek van Europa moet Italië de reactie van de financiële markten vrezen. Pavoncello: ‘De spread stijgt nu al formidabel, en vreet het extra geld van deze begrotingsoefening al weg.’
Eerder dan een inbreukprocedure van de Commissie moet Italië een bestraffing door de internationale markten vrezen