Behoudt NVA de macht op rechts?
Bart De Wever heeft al ontzettend lang geen verkiezing meer verloren. Hij gooide zich de afgelopen weken in een beenharde strijd om de Antwerpse burgemeesterssjerp. ‘Het einde van zijn onoverwinnelijkheid, dat is de inzet.’
‘Ik heb er mijn buik van vol.’ Explosieve agendapunten staan er niet meer op deze laatste gemeenteraad voor de verkiezingen, maar na een halfuurtje slaat de vlam in de pan. Het is maandagavond 24 september. Peter Mertens (PVDA) en Joris Giebens (Groen) hebben Bart De Wever enkele vragen gesteld over de vele mandaten van schepen Koen Kennis (NVA). De oppositie vindt dat het stadsbestuur nog altijd te weinig transparantie verleent. Mertens en Giebens halen het grof geschut niet eens boven, maar de burgemeester heeft het er helemaal mee gehad.
‘Dit is een race to the bottom’, zegt De Wever. ‘Het niveau waarop u aan politiek doet, laat ik volledig voor uw rekening. Ik heb al vaak uitgelegd dat ik zelf aan Koen heb gevraagd om die mandaten op te nemen: “Doe jij dat maar”. Ik heb daar zelfs een schuldgevoel over. We hebben zijn verloning ook geplafonneerd. Maar u creëert desondanks een sfeertje waarin het nooit genoeg zal zijn. Ik hoor iedereen tegenwoordig treuren over het feit dat dit zo’n harde campagne geworden is. Maar ik weet heel goed waar het begonnen is: bij de mensen die net een vraag hebben gesteld. Ik heb er mijn buik van vol.’
De tussenkomst van De Wever is exemplarisch voor de sfeer van de afgelopen jaren in de Antwerpse politiek. Het is een oorlogszone geworden. De relaties tussen de burgemeester en heel wat van zijn concurrenten zijn compleet verzuurd. Een uurtje later krijgt ook Yasmine Kherbache (SP.A) een bolwassing. Aan het einde van de zitting heeft De Wever geen zin om zijn tegenstrevers simpelweg een goede uitslag toe te wensen. Hij zegt, overigens niet zonder humor: ‘Voor 14 oktober wens ik u alles toe wat u mij toewenst’.
Kokend bloed
Zo loopt er een haast rechte lijn van de start van De Wevers burgemeesterschap naar vandaag. Bart De Wever heeft achteraf weleens gezegd dat de verkiezingsavond in 2012 ‘niet was wat het moest zijn’. De burgemeester gebruikte zijn overwinningsspeech in de Zuiderkroon toen om de oorlog te verklaren aan toenmalig PSpremier Elio Di Rupo en zei dat ‘’t Stad van iedereen is, maar vanavond toch vooral van ons’. Er kwam veel kritiek op zijn mars naar het stadhuis. Tegelijk was die avond erg nuttig om zijn burgemeesterschap te begrijpen. Toen maakte De Wever duidelijk dat hij vanop het Schoon Verdiep ook nationale politiek zou blijven bedrijven. En toen stak hij evenmin weg dat hij voluit de confrontatie zou opzoeken.
‘Ik herinner me dat hij me kort na de verkiezingen samen met Mie Branders uitnodigde voor een gesprek’, vertelt Peter Mer
tens, lijsttrekker van de PVDA. ‘De Wever vertelde dat er twee manieren zijn om een stad te besturen. Hij wilde het niet doen op “presidentiële” wijze, niet zoals Patrick Janssens dus. Hij kondigde aan dat hij “conflictueus” zou besturen, “zoals in Orange”. Ik zei: “Pardon?” Orange is de ZuidFranse stad waar het Front National in de jaren negentig aan de macht was. De Wever zei dat hij natuurlijk geen extreemrechts beleid wilde voeren, maar dat je je niet op iedereen hoeft te richten om een stad te besturen. “Het volstaat als je 60 procent van de mensen tevredenstelt.” En zo heeft hij het ook gedaan.’
In een achterkamertje van het Antwerpse stadhuis verwoordde De Wever het in diezelfde periode, tegenover twee journalisten van De Standaard, net iets anders. Hij had zijn coalitie met CD&V en Open VLD net rond, hij stond op het punt om eraan te beginnen. En hij zei dat hij wel degelijk een beleid zou voeren ‘waar iedereen beter van wordt’, maar dat hij zijn politieke overtuigingen natuurlijk voluit zou laten meespelen. Hij merkte op dat zijn bloed, in tegenstelling tot dat van Janssens, ‘kookt van ideologie, misschien zelfs iets te veel’. ‘Ik zal mijn mond wassen met zeep, echt waar. Maar ik ga niet bij elke beslissing de goedkeuring vragen van Lanoye: “En Tom, vind jij het ook goed?” Voor wie houdt men mij eigenlijk, zeg?’
Dronken als een Zwitser
Voor De Wever zat en zit er ook niets anders op. Hij is nog altijd nationaal voorzitter van de NVA. In een lang interview met Humo liet hij zich onlangs zelfs ontvallen dat hij die rol mogelijk nog tien jaar lang blijft vervullen, een uitspraak die een beetje tussen de plooien verdween. De Wever is nog steeds onvervangbaar aan de top van zijn partij. Dat betekent dat hij het rechtse profiel van de NVA constant moet bewaken. Dat lukt niet als je het burgemeesterschap invult als een manager die boven het gewoel staat. Dat lukt alleen als je van het stedelijk beleid een visitekaartje maakt voor de nationale partij. Dat deed hij voluit. Het leidde ertoe dat er de afgelopen jaren vaak op het scherp van de snee gediscussieerd werd in Antwerpen, wellicht nog het meest over het veiligheidsbeleid.
Een maandagnamiddag, drie weken geleden. De Wever is speciaal afgezakt naar de politietoren aan de Oudaan om aan de zijde van korpschef Serge Muyters, de broer van NVAminister Philippe Muyters, het Shieldproject voor te stellen. De slagkracht van dat informatienetwerk over terreur is beperkt, maar het is een uitgelezen kans om zijn law and orderkant nog eens in de verf te zetten. De Wever heeft graag dat het daarover gaat in deze verkiezingsstrijd: zijn meest te duchten concurrent (Wouter Van Besien van Groen) heeft er niets bij te winnen. De burgemeester zegt dat ‘de veiligheidscultuur na de val van de Muur verwaarloosd werd’ en dat zijn bestuur die trend in Antwerpen keerde. Muyters meldt dat de terreurdreiging zeker niet weg is: ‘Wekelijks gebeurt er in Europa wel een aanslag’. De twee heren kunnen het uitstekend met mekaar vinden.
De korpschef kon de afgelopen jaren niet klagen. Hij kreeg heel wat hoogtechnologische snufjes, zoals de beruchte BearCatspantserwagens. Hij mocht snelleresponsteams uitbouwen bij de Antwerpse politie. Er wordt ook een bijzonder dure politietoren gebouwd in Berchem. Volgens nogal wat mensen komt de veel centraler aangestuurde politiewerking, met een grotere aandacht voor repressie, uit de hoed van Muyters. Het stadsbestuur ziet in de crimi
‘Ik hoor iedereen treuren over het feit dat dit zo’n harde campagne geworden is. Maar ik weet heel goed waar het begonnen is. En ik heb er mijn buik van vol’ BART DE WEVER
‘In 2012 zei De Wever dat je je niet op iedereen hoeft te richten om een stad te besturen. “Het volstaat als je 60 procent van de mensen tevredenstelt”’
PETER MERTENS Lijsttrekker PVDA
naliteitscijfers, die een flink stuk sneller gedaald zijn dan in de rest van Vlaanderen, het bewijs van het succes van die aanpak. ‘We hebben zwaar ingezet op veiligheid’, zegt NVAschepen Ludo Van Campenhout. ‘Dat heeft gewerkt: de mensen voelen zich goed.’
De oppositie ziet dat anders. Ze wijst erop dat de War on Drugs, na alle gewelddadige afrekeningen in het drugsmilieu, op een mislukking is uitgedraaid. Ze benadrukt dat de eerstelijnswerking – met wandelende wijkagenten – werd afgebouwd, een stelling die de burgemeester betwist. Ze hekelt de ‘militarisering’ van de Antwerpse politie.
‘In zijn veiligheidsbeleid zag je heel sterk dat De Wever met een electorale agenda heeft bestuurd’, zegt Wouter Van Besien. ‘Herinnert u zich die wagen die een paar jaar geleden de Meir opreed? Het was meteen duidelijk dat die chauffeur zo dronken als een Zwitser was. Het was een banaal incident. Het parket raadde De Wever en
Muyters af om er een persconferentie over te geven. En toch deden ze het: ze wilden per se de indruk wekken dat de militairen in de stad mogelijk een aanslag hadden verijdeld. Ze hebben toen de angst voor terreur aangewakkerd. Dat was in mijn ogen zeer illustratief voor de afgelopen zes jaar. Serge Muyters kreeg alles wat hij vroeg. Er is véél geld naar de politie gegaan. De gezonde spanning die er hoort te zijn tussen een burgemeester en het politieapparaat is helemaal verdwenen.’
Goed werk
Dat resulteerde vorige week in een opmerkelijk schrijven van Muyters. Dat de korpschef niet blij is met de uitspraken van SP.Alijsttrekker Jinnih Beels over de ‘afbouw’ van de wijkteams, is niet onbegrijpelijk. Dat hij die onvrede over de ‘Pinokkio’s’ in de Antwerpse politiek tien dagen voor de verkiezingen op papier zet, in een brief aan zijn hele korps, is ongezien. Ook opmerkelijk is dat enkele Antwerpse ondernemers deze week in enkele krantenadvertenties, onder meer in De Standaard, hun steun voor het beleid van De Wever uitspraken. Wie enkele weken geleden op het Vokadebat met de Antwerpse lijsttrekkers aanwezig was, was echter niet verrast over zoveel enthousiasme in de bedrijfswereld.
Natuurlijk zag Luc Luwel, de gedelegeerd bestuurder van de Antwerpse Kamer van Koophandel die de sprekers toen inleidde, nog dingen die beter kunnen. Maar zijn hoofdboodschap was toch dat de ploeg van De Wever goed werk heeft geleverd. ‘De deur van het stadhuis staat weer open voor ondernemers’, vertelde hij een paar dagen later aan de telefoon. ‘Wanneer multinationals zoals Total of BASF investeren in Antwerpen, worden ze ontvangen en bedankt op het Schoon Verdiep. De burgemeester is de stad ook intensief gaan promoten in het buitenland. Janssens sloot zich veel meer af van het bedrijfsleven. Dat merken we ook als wij een event organiseren. Daar is deze burgemeester veel vaker aanwezig. Hij staat open voor dialoog.’
De Wever blijft na het Vokadebat nog zeker een uur nakaarten. Dat doet hij niet overal. Hij nam de voorbije weken deel aan veel debatten, maar op een aantal plaatsen bleef hij ook weg. De burgemeester ging niet spreken bij de Turkse en de Marokkaanse Verenigingen. Hij liet zich ook vervangen voor een gesprek over godsdienst vrijheid, voor een eerder links en allochtoon publiek in het Zuiderpershuis. Daar moest Fons Duchateau de honneurs waarnemen. De schepen voor Sociale Zaken ging, niet geheel onbegrijpelijk, ook het sociaal beleid verdedigen op een hogeschooldebat voor toekomstige sociaal werkers en mensen uit het middenveld. Niet meteen een thuismatch voor het Antwerpse NVAkopstuk.
De lijn van Dalrymple
Op sociaal vlak ging het stadsbestuur de laatste jaren immers volop voor de confrontatie, met een turboversie van Monica De Conincks ‘Voor wat, hoort wat’beleid. Vooral het plan om de opvang van daklozen aan het bedrijf G4S toe te vertrouwen, werkte als een rode lap. Het draaide uiteindelijk in de soep, maar daarmee zijn de privéinitiatieven niet van de baan. Het onderzoek naar het buitenlandse vermogen van leefloners vertrouwde Duchateau ook toe aan Nederlandse privédetectives. Tijdens het hogeschooldebat krijgt de schepen nog wel wat dingen voor de voeten geworpen. Dat de kinderarmoede in de stad zo sterk gestegen is, bijvoorbeeld. Of dat leeflonen tegenwoordig in Antwerpen wel een ‘gunst’ lijken, in plaats van een ‘recht’.
De NVA’er wijkt niet. Hij zegt dat de stad méér uitgeeft aan sociaal beleid dan in 2012, een stelling die gecontesteerd wordt door de oppositie. Hij waarschuwt voor te veel generositeit, omdat er zo ‘nog meer kansarmen’ naar Antwerpen dreigen te komen. Meer sociale woningen, ook daar be
‘De deur van het stadhuis staat weer open voor ondernemers. Als multinationals zoals Total of BASF investeren, worden ze ontvangen en bedankt op het Schoon Verdiep’
LUC LUWEL
Kamer van Koophandel
dankt hij voor. Duchateau zegt dat hij de indruk heeft dat vooral leidinggevenden in de sociale sector zich, ‘uit eigenbelang’, verzetten tegen privéinitiatieven: ‘Maar we zullen daarmee voortgaan’. Duchateau is geen politicus die zijn betoog aanpast aan zijn publiek. Hij schept er enig genoegen in om links de kast op te jagen. Zijn vakdomein biedt daar alle kansen toe.
Marc Van Peel is niet zuinig met zijn lof voor Bart De Wever. De havenschepen prijst de dossierkennis en de Brusselse invloed van de burgemeester. Maar op sociaal vlak slaan de NVA’ers wel een beetje door, vindt de CD&V’er. ‘Daar zitten ze toch wel héél sterk op de lijn van Theodore Dalrymple’, zegt Van Peel. ‘Als je een sukkelaar bent, dan is dat in de eerste plaats je eigen schuld. Ik ben er zelf, met ouder worden, niet progressiever op geworden, maar ik heb toch iets meer mededogen met de kwetsbaren. Als we discussies hadden in het college, dan gingen ze daarover. Janssens was op dat vlak evenwichtiger. Vergis u niet: de afkeer van De Wever voor links is visceraal. Hij koestert echt vijandbeelden over de socialistische ideologie. En het komt hem strategisch natuurlijk ook goed uit om daarmee uit te pakken: zo bindt hij zijn Vlaams Belangflank aan zich.’
Van Campenhout begrijpt niet dat men De Wever, ‘een historische burgemeester’, van ideologische vooringenomenheid beschuldigt. ‘Hij streeft net verbondenheid na’, zegt de NVAschepen. ‘Hij is géén wijzijfiguur.’
Polariserende saus
Woensdagnamiddag, 26 september. Terwijl de zon buiten schijnt, zitten de Ant werpse lijsttrekkers in het Paleis, aan de Vogeltjesmarkt, te debatteren voor een publiek van een vijfhonderdtal jongeren. Een meisje uit Borgerhout begint over de racistische opmerkingen waarmee ze geregeld geconfronteerd wordt: ‘Ik heb het gevoel dat dat ook een gevolg is van uw uitspraken, burgemeester’. Ze verwijst naar wat De Wever drie jaar geleden over de Marokkaanse Berbers vertelde in TerZake. Hij zei dat sommige bevolkingsgroepen racisme al te snel als excuus inroepen: ‘Vooral Berbers, dat zijn zeer gesloten gemeenschappen met een wantrouwen tegenover de overheid’.
De Wever krijgt de zaal over zich heen wanneer hij zegt dat hij ‘nooit slechte bedoelingen’ heeft gehad. Hij wijst erop dat de Antwerpse politie, sinds zijn aantreden, veel meer allochtonen in dienst heeft genomen. ‘Misschien ben ik af en toe te hard geweest’, zegt de burgemeester. ‘Dat wil ik wel toegeven. Maar ik heb nooit mensen willen stigmatiseren. Ik twijfel er niet aan dat racisme voor velen van jullie een realiteit is. Dat is onaanvaardbaar. Alleen wil ik óók de andere kant in het debat kunnen brengen: racisme is vaak een fout antwoord op een opeenstapeling van negatieve ervaringen. Zeg ik daarmee dat het de schuld is van de nieuwkomers? Nee. Is het nooit hun schuld? Ook niet. Veel mensen zijn het beu om altijd met de vinger gewezen te worden.’
Dat gevoel wordt geretourneerd door heel wat ‘nieuwkomers’ in de stad: dat de burgemeester hen met de vinger wijst. Na een debat zegt Philippe De Backer dat precies dat de reden is waarom hij De Wever, een paar weken geleden, ‘emotioneel ongeschikt’ noemde voor het burgemeesterschap.
‘Ik ben tevreden over het werk van dit college, maar ik ben die polariserende saus beu die De Wever er telkens weer over uitgiet’, zegt de lijsttrekker van Open VLD. ‘Ik word er zo vaak op aangesproken. Waarom weigerde de burgemeester, na de rellen op de Turnhoutsebaan vorig jaar, botweg om met de wijkbewoners te gaan praten? Waarom moest hij per se op de verantwoordelijkheid van de ouders van Mawda wijzen? Waarom is het niet voldoende dat nieuwkomers zich aan de rechtsstaat houden? Waarom moeten ze nu ook nog onze
Leitkultur overnemen? Als ik met Afrikaanse ondernemers in deze stad praat, zeggen ze mij: “Gaan we er ooit helemaal bij horen?” We hebben dit probleem al bij de start van het college aangekaart. Het probleem is: die uitspraken zijn blijven komen.’
Nachtelijke tirade
Negen dagen geleden, de VTMnieuwsredactie. De Wever komt de studio uitgestoven na een lang debat met de zes andere Antwerpse kopstukken. Het is al na middernacht. Zijn collegapolitici schieten meteen naar hun wagen, maar de burgemeester neemt een blikje Cola Zero en zet zich aan een vergadertafel. Tijdens de uitzending pakte hij presentator Stef Wauters al aan over zijn ‘onkiese’ vragen. Nu loopt hij, een halfuur lang, leeg. De burgemeester is nijdig. Hij maakt zich boos over de telefoontjes van journalisten die zijn woordvoerder de afgelopen weken kreeg over iets te smeuïge onderwerpen. Hij zegt dat we in Vlaanderen op ‘Amerikaanse’ toestanden afstevenen. Hij past zijn politieke concurrenten een kleedje. Hij schiet op de talrijke ‘linkse’ media die in sommige #MeTooaffaires hun vriendjes ontzien. Het is géén vrolijke sessie. Het is, alvast in zijn hoofd, één tegen allen.
De Wever klaagt ook over de ‘events’ die deze campagne niet meezitten. Daar klopt iets van. De NVA zette alles op een stembusgang die helemaal rond migratie en identiteit zou gaan draaien. Maanden geleden werd beslist dat Theo Francken, staatssecretaris voor Asiel, zijn nieuwe boek precies twee weken voor de verkiezingen zou presenteren. Tijdens de maand augustus was het al transmigratie wat de klok sloeg. Maar in de maand september begon het fout te lopen. De CD&Vburgemeesters jaagden Francken en minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon op, omdat de problemen op de snelwegparkings maar niet opgelost raakten. Vervolgens bleek ook dat er 32 criminelen waren vrijgelaten om plaats te maken voor transmigranten.
‘Toen zijn de alarmbellen afgegaan bij de NVA’, zegt Bart Maddens, politicoloog aan de KU Leuven en erg vertrouwd met het
‘Vergis u niet: de afkeer van De Wever voor links is visceraal. Hij koestert echt vijandbeelden over de socialistische ideologie’
MARC VAN PEEL
CD&Vhavenschepen
Vlaamsnationale huis. ‘Francken heeft koortsachtig geprobeerd om de toestand onder controle te krijgen, onder meer met een voorstel om transitmigranten op een boot op te sluiten. Maar de coalitiepartners hebben hem dat niet gegund. Daardoor begint het verhaal van Vlaams Belang en Hendrik Vuye over Francken te plakken: “Theo tweet, maar hij kan het niet”. Dat is gevaarlijk voor de partij. Vooral omdat een campagne over thema’s als asielzoekers, identiteit en veiligheid sowieso risicovol is voor de NVA. Eigenlijk zijn dat de onderwerpen van Vlaams Belang. Als politicoloog vind ik het spannend om te zien hoe dat afloopt. Normaal wint een partij als het zo vaak over haar eigen onderwerpen gaat. Slaagt de NVA erin om die wet te breken? Als je de peilingen mag geloven, wordt het moeilijk.’
Bij een koffie onder de Antwerpse kathedraal is Gerolf Annemans dan ook goed geluimd. ‘Als ik dezer dagen markten doe, voel ik dat de NVAkiezers ontgoocheld beginnen te raken’, zegt de lijstduwer van Vlaams Belang. ‘Ze beginnen door te hebben dat Francken een communicatiefenomeen is. Een komediant. Dat biedt perspectieven voor ons. Jarenlang haalden wij enkel nog de pers met onze interne strubbelingen. Als ik werd gebeld, ging het over MarieRose Morel en Frank Vanhecke. Nu voelen we dat er weer meer ruimte is voor ons verhaal. Het stoute jongetje is weer toegelaten in de klas.’
Groene bocht
Ook de dynamiek van de lokale verkiezingen gooide het campagneplan van de NVA overhoop. Voor een burgemeester die tegelijk ook zijn partij leidt, is een nationaal campagnethema een logische keuze. Maar vanuit de Vlaamse steden en gemeenten kwamen andere onderwerpen bovendrijven. In Gent barstte een schandaal los over de gebrekkige staat van de sociale woningen, een thema waar de PVDA weleens meer van zou kunnen profiteren dan de NVA. In Antwerpen werd, ook door de bekendmaking van de CurieuzeNeuzenresultaten, steeds meer gediscussieerd over gezonde lucht en mobiliteit.
Café Backyard op de Antwerpse Grote Markt, afgelopen maandag. De Antwerpse mobiliteitsschepen Koen Kennis heeft zich onder een opgehangen koersfiets geposteerd om zijn ‘Wandelplan’ voor de binnenstad te presenteren. Tussen de Leien en de Kaaien wil hij van bijna alle straten ‘woonerven’ maken: auto’s mogen er niet harder dan 20 kilometer per uur rijden. Er zit zelfs een ‘knip’ in zijn voorstellen: met de wagen raak je niet meer door de binnenstad van de Bourla naar het Eilandje. De voorstellen van Kennis sluiten helemaal aan bij de boodschap die Bart De Wever tijdens de laatste tien dagen van de campagne uitstuurde: over mobiliteit en gezonde lucht is er nauwelijks een verschil tussen zijn partij en de groenen.
Dat staat in schril contrast met de campagne die de NVA zes jaar geleden voerde in Antwerpen. Toen werd er gehamerd op de bereikbaarheid van het centrum voor auto’s. Het strookt ook niet helemaal met de praktijk van de afgelopen jaren. De NVA haalde zich bijvoorbeeld de woede van nogal wat Borgerhoutenaren op de hals door, bij het begin van de legislatuur, te beslissen dat auto’s toch nog over het Moorkensplein mogen bollen. De Antwerpse oppositie hamert er ook op dat er geen enkele nieuwe tramverlenging in de steigers werd gezet. Misschien illustreert het groene communicatieoffensief van de NVA vooral dat de partij de afgelopen jaren, maanden en weken is opgeschoven.
‘Dat denk ik wel’, zegt Manu Claeys. Hij streed met zijn actiegroep stRatengeneraal jarenlang tegen de Oosterweelplannen voor de uitbreiding van de Antwerpse Ring. Dat resulteerde, in het voorjaar van 2017, in een Toekomstverbond waarin ook de politieke wereld zich achter een overkapping en duurzamere mobiliteitsintenties schaarde. Sindsdien zit Claeys geregeld met Antwerpse NVAkopstukken zoals Koen Kennis rond de tafel. ‘Ook rechtse besturen kunnen niet anders dan de auto uit de steden te weren. Dat zie je bijvoorbeeld in een stad als Bordeaux, waar Alain Juppé regeert. Het is de tijdgeest: de groene shift is onontkoombaar. Ik weet dat dit college het Toekomstverbond tijdens de campagne vaak gebruikt als vluchtheuvel in mobiliteitsdebatten. Wel, ik heb er geen probleem mee. Het mag allemaal wat vlugger vooruitgaan, en de parkeernormen liggen nog steeds te hoog. Maar de NVA heeft wel mee gezorgd voor de transformatie. Het is het goed recht van De Wever om dat ook te zeggen.’
Linkse gevaar
Voor de toekomst van De Wever en zijn partij kan het belang van de verkiezingen moeilijk overschat worden. Als de burgemeester een stevige nederlaag lijdt of zijn sjerp verliest, luidt dat – met de woorden van Wouter Van Besien – ‘het einde van zijn onoverwinnelijkheid’ in. Maar ook wanneer dat niet gebeurt en De Wever zijn eigen doelstelling van 30 procent haalt – een iets waarschijnlijker scenario – wacht hem niet noodzakelijk een gezondheidswandeling. Bijna even cruciaal als de uitslag van de NVA wordt het behoud van zijn centrumrechtse meerderheid.
De coalitie van NVA, CD&V en Open VLD beschikte de voorbije jaren over 30 van de 55 gemeenteraadszetels in Antwerpen. Er mogen dus slechts twee zitjes verloren gaan. Dat betekent dat de christendemocraten, met hun gewonde kopstuk Kris Peeters, rond de 10 procent moeten eindi
‘Het zou iets sneller vooruit mogen gaan, maar de NVA heeft mee gezorgd voor de transformatie op het vlak van mobiliteit. Het is het goed recht van De Wever om dat ook te zeggen’ MANU CLAEYS stRatengeneraal
gen en de Vlaamsnationalisten een eind boven de 30 procent. Dat wordt niet vanzelfsprekend. En als het niet lukt, is De Wever gedoemd om weer met de socialisten of de groenen in zee te gaan. Met de linksen dus, die hij zes jaar geleden – ‘na zeventig jaar!’– eindelijk uit het stadhuis had verjaagd.
‘Dat zou héél problematisch zijn’, bevestigt NVAschepen Ludo Van Campenhout. ‘Daarom begrijpen we totaal niet waarom Open VLD en CD&V zich tijdens de campagne zo kritisch hebben uitgelaten over de coalitie. Het heeft mee geleid tot deze moddercampagne, waar alleen Vlaams Belang van geprofiteerd heeft. Het dreigt een coherent college onmogelijk te maken. Wij met de groenen? Jongens, ik mag er echt niet aan denken. Ik geef toe dat het tot enige nervositeit leidt in onze rangen.’
Dat is begrijpelijk: een coalitie met Beels of Van Besien heeft immers ook gevolgen die verder reiken dan Antwerpen. Toen de NVA in 2013 haar communautaire agenda in het vriesvak stak, lukte dat alleen met de belofte dat ze voluit – naar Antwerps model – voor een centrumrechts beleid zou gaan. Als links nu toch weer via het Schoon Verdiep zou binnensluipen, wordt het voor De Wever onmogelijk om vol te houden dat de NVA geen klassieke machtspartij is geworden. Dan moet de conservatieve ideoloog even de kast in om moeilijke compromissen te maken. Toen de burgemeester deze week begon te waarschuwen voor ‘onbestuurbaarheid’ in Antwerpen – een klassiek CVPargument – klonk hij al verrassend staatsmannerig.
Late liefdesverklaring
Een college met links houdt grote risico’s in. Het dreigt de deur naar Vlaams Belang verder open te zetten. Het zou de cumul tussen het Schoon Verdiep en het partijvoorzitterschap ook bemoeilijken. Als het rechtse project in Antwerpen in de kast moet, is het burgemeesterschap plots een stuk minder interessant als nationaal visitekaartje. Dan dreigt het zelfs een kiezeltje in de schoen van de voorzitter te worden. En nog iets: op Antwerps niveau zal het niet makkelijk worden om een team te smeden van alle vijanden die De Wevers uitgesproken bestuursstijl de afgelopen jaren heeft opgeleverd.
Want de burgemeester, die overigens niet met De Standaard wilde spreken, heeft stilaan wel wat vijanden. Ook binnen zijn huidige meerderheid. Dat leek hij woensdagavond, aan het eind van het slotdebat van ATV en Gazet van Antwerpen in de Roma, zelf te beseffen. Toen hem werd gevraagd wie hij op de avond van de verkiezingen eerst zou bellen, wees hij meteen naar Philippe De Backer en Kris Peeters: ‘Dat is mijn dreamteam’. Hij draaide zich ostentatief naar de man die hij de afgelopen maanden afwisselend als ‘huurder’ en ‘transmigrant’ omschreef. De man die hij verwijt dat hij zich, tijdens de campagne, zo oncollegiaal heeft opgesteld tegenover zijn coalitie. ‘Ik denk dat Kris mij toch nog altijd graag ziet’, zei De Wever. ‘Wij hebben samen al tal van regeringen gemaakt. Wij gaan dat nu opnieuw doen.’
Peeters lachte. En hij zei zuinig dat De Wever als burgemeester ‘een en ander’ heeft gerealiseerd. Maar hij retourneerde de geste niet: ‘Laten we nu eerst maar de uitslag afwachten’.
‘Wij met de groenen in coalitie? Jongens, ik mag er echt niet aan denken. Ik geef toe dat het tot enige nervositeit leidt in onze rangen’
LUDO VAN CAMPENHOUT
NVAschepen