Wattenstaafjes en plastic bestek gaan eruit

In de strijd tegen zwerfvuil komt er vanaf 2021 een Europees verbod op plastic wegwerpproducten als rietjes en wattenstaafjes die onze stranden vervuilen.

Plastic borden en bestek, wattenstaafjes, roerstokjes, rietjes, ballonstokjes en ultradunne zakjes, en fastfoodverpakking in piepschuim: vanaf 2021 mogen ze in de Europese Unie niet meer op de markt worden gebracht. Bovendien moet 90% van alle plastic flessen tegen 2025 ingezameld worden om gerecycleerd te worden. Daarover stemt het Europees Parlement vandaag.

De maatregel is bedoeld om de berg plastic zwerfafval te verkleinen. De producten die in de ban geslagen worden, zijn goed voor ongeveer 70% van de rotzooi op onze stranden. ‘Bovendien bestaan er nu al duurzame en betaalbare alternatieven’, zegt Europarlementslid Marc Demesmaeker (NVA), die het voorstel steunt.

De EVPfractie heeft wel een amendement ingediend om niet aan de stokjes voor ballonnen te raken. ‘Dat lijkt ons politiek verstandiger’, zegt Ivo Belet (CD&V). ‘Anders zullen we in de pulppers weggezet worden als degenen die de ballonnen van kinderen gaan reguleren.’

Een andere opvallende maatregel is dat producenten mogelijk moeten meebetalen voor de opruiming en verwerking van zwerfvuil. Het gaat meer specifiek om sigarettenfilters en om visnetten die plastic bevatten. Lidstaten moeten ervoor instaan dat de afvalberg van die sigarettenpeuken met de helft verminderd wordt tegen 2025, en dat de helft van de visnetten die aanspoelen op stranden ingezameld wordt.

Wie betaalt?

‘Het is essentieel dat de producenten meebetalen voor het opruimen van zwerfvuil’, zegt Demesmaeker. ‘Dit voorstel is een belangrijke stap vooruit en leidt tot een structurele en kostenefficiënte oplossing.’

Alleen is het onzeker of het principe dat de producent moet meebetalen, vandaag overeind blijft. De Duitse christendemocraat KarlHeinz Florenz diende een amendement in om dit onderdeel te schrappen. ‘De EVP wil niet dat bedrijven opdraaien voor de schoonmaakkosten van zwerfvuil’, concludeert Kathleen Van Brempt (SP.A). ‘Daardoor moeten de gemeenten en de belastingbetalers die factuur blijven betalen.’ ‘Florenz is een zeer milieubewust Europarlementslid. Maar volgens hem geeft dit aan de consument het signaal dat hij dingen mag weggooien, aangezien het toch opgeruimd en betaald zal worden’, zo verdedigt Ivo Belet zijn partijgenoot. Zelf zal Belet, net als zijn CD&Vcollega Tom Vandenkendelaere, wel voor de maatregel stemmen.

De stemming vandaag is nog niet definitief, ze luidt het begin in van de onderhandelingen met de lidstaten.

‘We moeten beletten dat we weggezet worden als degenen die de ballonnen van kinderen gaan reguleren’

IVO BELET Europarlementslid EVP