Relatiestatus: terug bij mama en

Twintigers hebben hun leven in de steigers: velen zijn afgestudeerd, verliefd, samenwonend. Maar wat doen ze als dat prille bouwsel instort?

Cat Stevens zong het in 1967 en het is al die jaren overeind gebleven: the first cut is the deepest. Jongeren die voor het eerst gaan samenwonen met hun grote liefde, zien de roze wolk in een op de drie gevallen voor hun dertigste uit elkaar spatten. Maar er is weinig geweten over wat op die cut volgt: nestelen ze zich opnieuw onder de vleugels van hun ouders? Of blijven ze alleen wonen? De Waalse onderzoeker Benjamin Marteau (UCLouvain) zocht het antwoord in de gegevens van het Rijksregister. Hij volgde het traject van 400.000 jongeren in een relatie, geboren tussen 1978 en 1982, tot ze dertig werden.

Ruim de helft gaat in het jaar na de breuk alleen wonen, al dan niet met de kinderen uit de stukgelopen relatie. Een kwart trekt opnieuw bij de ouders in, veertien procent begint meteen een nieuwe relatie en voor de rest geldt: ‘status: ingewikkeld’. Die laatsten gaan dan bijvoorbeeld tijdelijk inwonen bij vrienden of verdere familieleden zoals grootouders.

De tienerkamer

Cijfers zijn droge materie, maar je kunt er wel interessante voorspellingen uit persen. Zoals: wie heeft de meeste kans om na een relatiebreuk terug te keren naar z’n oude tienerkamer? ‘Het diploma is een belangrijke voorspeller’, vertelt Benjamin Marteau. ‘Wie een diploma hoger onderwijs heeft, stabiel werk en geen kinderen uit de stukgelopen relatie, gaat vaker alleen wonen. Zijn er kinderen, dan blijft de vrouw vaak in de woning en moet de man op zoek naar een nieuwe plek. Dan trekt hij vaker voor een korte periode bij zijn ouders in, om praktische en financiële redenen.’

Zijn er geen kinderen, dan zullen vrouwen meer inspanningen doen om niet terug naar het ouderlijk huis te keren, veelal omdat ze bang zijn om hun zelfstandigheid te verliezen. Mannen blijken daar minder bang voor. Dat blijkt ook uit het feit dat vrouwen minder lang in Hotel Mama verblijven dan mannen. Sowieso is de beste manier om plakkers weg te krijgen ze ‘in de richting van een nieuwe relatie duwen, zodat ze opnieuw willen samenwonen’. Maar zoals George Michael al in 1990 zong in Waiting for that day: dat kan even duren.

De teneur over de jonge generaties is vaak dat ze het zich wel bijzonder makkelijk maken: ze studeren langer, stellen de zoektocht naar hun eerste job langer uit, gaan later zelfstandig wonen, trouwen minder en stellen hun kinderwens uit. Volwassen worden is dan iets voor als je ouder bent.

Huisjetuintje

Benjamin Marteau wil met zijn bevindingen dat ‘simpele beeld’ enigszins corrigeren. ‘We hebben nog steeds een heel lineair beeld bij het leven van een jongere: ze studeren, keren terug naar huis of gaan samenwonen en nestelen zich. De realiteit is verknipter en doorgaans hebben jongeren een complexer leven dan hun ouders destijds.’

‘Een dertiger vandaag is op kot geweest, op Erasmus, heeft met vrienden samengewoond, alleen of in een relatie. Jongeren verhuizen dus vaak en keren tussendoor al eens voor een kortere periode terug naar huis. Dat stabiliteit daardoor pas op latere leeftijd komt, zien we bevestigd in de vaststelling dat een steeds groter aantal kinderen binnen een tweede relatie geboren wordt.’

Marteau stelt vast dat het Belgische systeem van premies en andere vormen van overheidssteun nog altijd gebaseerd is op de huisjetuintjelevensloop. ‘De noordelijke landen, zoals Denemarken, organiseren hun overheidssteun veel flexibeler. Ze ondersteunen jongeren bijvoorbeeld ook tijdens hun studies, waardoor blijkt dat jongeren sneller hun leven in eigen handen nemen. Mijn hypothese is dat ze daardoor ook veel minder naar het ouderlijk huis terugkeren.’