IJslandse vrouwen willen geen 9 to 14.55
IJsland heeft een vooruitstrevende wetgeving tegen de loonkloof, maar kende gisteren toch voor de zesde keer sinds 1975 een massale vrouwenstaking. Die actie is bijna nationaal erfgoed.
BRUSSEL I IJsland is een van de beste plaatsen om een vrouw te zijn, zo blijkt al negen jaar uit het ‘Global Gender Gap Report’ van het World Economic Forum. Maar hoe gelijker de samenleving, hoe sterker de drang naar nog meer gelijkheid, zo lijkt het. Daarom is juist ook IJsland kampioen in het organiseren van opmerkelijke nationale vrouwenstakingen.
Gisteren ging voor de zesde keer de Kvennafri of ‘vrije dag voor vrouwen’ door. Bij de eerste keer in 1975 vonden de organisatoren ‘vrije dag’ positiever klinken dan ‘staking’. Ze kregen gelijk, want 90 procent van alle vrouwen deed mee.
Geshockeerd
Op die protestdag verlaten vrouwen massaal hun betaalde en onbetaalde werk. In een samenleving met amper 338.000 mensen heeft dat impact. Ook seksueel geweld op de werkvloer kreeg dit keer extra #MeTooaandacht. De IJslandsen willen dat elk bedrijf verplichte regels rond seksueel misbruik aanneemt.
‘Eigenlijk ben ik nog uitgeput van het harde werk voor de vorige stakingsdag, maar we waren allemaal geshockeerd door de vele #MeToogetuigenissen in onze omgeving’, zei Brynhildur Heiðar og Ómarsdóttir op het IJslandse radiokanaal RUV. ‘Be uit 1975. drijven hebben strikte regels voor veiligheid op het werk, maar niet over seksuele aanranding? Dat is gewoon belachelijk.’
Uniek in de wereld
Op IJsland moet elk bedrijf met minstens 25 werknemers sinds januari bewijzen dat het mannen en vrouwen evenveel be taalt. Vanaf 2021 zouden alle bedrijven dat moeten doen, onafhankelijk van het aantal mensen dat ze in dienst hebben. Die wetgeving is uniek in de wereld.
De IJslandse vrouwen vallen dan ook niet per se over de loonkloof (het verschil tussen wat een man en een vrouw betaald worden voor dezelfde job), maar wel over de inkomenskloof.
Dat is het verschil tussen wat mannen en vrouwen collectief mee naar huis kunnen nemen, omdat sectoren waar vrouwen in terechtkomen (zoals de zorgsector) slechter vergoed worden. Of omdat men van mannen niet zo snel verwacht dat ze parttime werken om hun ouders of kinderen te verzorgen. Of omdat maar 11 procent van alle ceo’s op IJsland vrouwen zijn. ‘De inkomenskloof is een belangrijkere maatstaf voor ongelijkheid en stereotypes dan de loonkloof’, laten de organisatoren De Standaard weten via Facebook.
Door al die factoren hebben vrouwen volgens de IJslandse statistieken nog steeds maar 74 procent van het inkomen dat mannen hebben.
Als je die inkomenskloof vertaalt naar een ninetofivejob, moeten vrouwen dus stoppen met werken om 14.55 uur. In 1975 was dat nog 14.05 uur. Per decennium kwam er ongeveer 10 minuten bij. Op 43 jaar tijd is dat amper 50 minuten winst. ‘Nog 2 uur te gaan’, klinkt het strijdlustig.
Aan het huidige tempo zou de inkomenskloof op IJsland gedicht zijn in 2047. De organisatoren van de mars noemen dat onaanvaardbaar. Over de al even belangrijke vermogenskloof (omdat je met zo’n lager loon ook minder kunt sparen en bezitten) zijn geen cijfers bekend. De wereldwijde inkomenskloof zou zich pas kunnen sluiten in 2186.
Aan het huidige tempo is de inkomenskloof gedicht in 2047. De organisatie vindt dat onaanvaardbaar