‘Deze kiesstrijd draait om de ziel van Amerika’
Legerveteranen stemmen doorgaans Republikeins. Die traditie wil de Democratische kandidate Amy McGrath, een voormalige gevechtspilote uit Kentucky, doorbreken. ‘Niks tegen Republikeinen hoor – ik ben met eentje getrouwd – maar ik plaats wél mijn land bove
GEORGETOWN (KENTUCKY) I Amy McGrath (43) wist op haar twaalfde al dat ze gevechtspilote wilde worden. Ze beschreef haar grote droom in een brief naar haar vertegenwoordiger in het Huis van Afgevaardigden, maar die schreef terug dat ‘meisjes niet aan gevechtsmissies mogen deelnemen, omdat het Congres van mening is dat vrouwen beschermd moeten worden.’
Daarop stuurde de jonge Amy brieven naar álle parlementsleden in Washington die zich met de strijdkrachten bezighielden en spoorde hen aan om de wet aan te passen. De wet veranderde toen Amy McGrath aan de Naval Academy studeerde. Als gevechtspilote voerde McGrath 89 missies uit. Ze bombardeerde onder meer AlQaeda en de Taliban.
De verkiezing van 6 november is McGraths debuut in de politiek. Ze is de Democratische kandidate voor het Huis, in een plattelandsdistrict van Kentucky waar Donald Trump in 2016 met 15 procentpunt voorsprong won, en waar het Republikeinse Congreslid Andy Barr met 22 procentpunt verschil makkelijk werd herkozen voor een derde termijn in Washington.
Dat McGrath nu in een spannende race is verwikkeld met Barr, die samen met Trump campagne voert, is in Kentucky dus groot nieuws. De Democraten moeten straks dit soort races winnen om de meerderheid in het Huis te heroveren.
McGrath zet twee dingen in de verf: dat ze zelf een veteraan is en dat ze geen ideologische scherpslijpster is. ‘Country over party’ staat op blauwe stickers die op de ramen zijn geplakt van haar campagnelokaal in Georgetown, een pittoresk provinciestadje in Kentucky waar ze woont met haar gezin. Door haar vaderland boven ideologie te stellen, tracht de Democrate gematigde Republikeinen – en bovenal veteranen als zijzelf – naar háár kamp over te halen.
Vaker zelfmoord
Militairen op rust vormen dertien procent van het kiespubliek en stemmen traditioneel Republikeins. Veteranen hebben een speciale feestdag en krijgen vaak korting op entreegeld, en op een binnenlandse vlucht zegt de stewardess steevast: ‘Veterans, thank you for your service!’ Leuke schouderklopjes, maar na hun dienst kampen veel militairen met een schrijnend gebrek aan zorg van de overheid die ze zo trouw hebben gediend. Een nieuwe baan vinden is vaak moeilijk, en dat geldt ook voor een degelijke ziekteverzekering of invaliditeitsuitkering. Veteranen plegen vaker zelfmoord dan gewone burgers.
‘Ik zat zeven jaar in het leger’, vertelt Joseph Osborne (31) op een campagnemeeting van McGrath. Het grasveldje naast de gevangenis van Georgetown loopt op deze frisse oktoberavond vol met honderden sympathisanten. ‘Het viel niet mee om na het leger weer een baan te vinden. Niemand die je helpt. Na twee weken stonden mijn vrouw en ik aan te schuiven bij de voedselbank. De Republikeinen hebben de mond vol van patriottisme, maar wat hebben zij voor veteranen over?’
Chuck Eddy (66), een man met een witte snor en een dik buikje, mengt zich in het gesprek. Eddy is geregistreerd als Republikein, maar hij stemt straks voor
‘De Republikeinen hebben de mond vol van patriottisme, maar wat hebben zij voor veteranen over? Na twee weken stonden mijn vrouw en ik aan te schuiven bij de voedselbank’
JOSEPH OSBORNE Legerveteraan
McGrath. ‘Omdat ze met beide partijen wil samenwerken om Obamacare te verbeteren. De Republikeinen willen de wet gewoon intrekken, zonder beter alternatief. That makes no sense.’
‘Wij zijn Amerikanen, we fix things. We gooien niet zomaar iets overboord, om politieke redenen’, zegt Amy McGrath, vlot gekleed in jeans, Tshirt en sponzen vest, in de microfoon voor haar applaudisserend publiek. ‘Folks, deze stembusgang gaat over de ziel van Amerika. Het gaat over wie wij zijn als Amerikanen en welke leiders wij accepteren. Willen wij een leider die ons verdeelt, en liegt? Of iemand die de waarheid spreekt, ook als die ongemakkelijk is?’ Ze is nog niet uitgesproken of er staat al een lange rij van ouders met kinderen die met haar op de foto willen.
Inhoud boven labels
Jazeker, ze maakt tijd voor een gesprek met De Standaard, nadat ze eerst op tientallen selfies is gaan staan, en de lokale tv en een ploeg uit Tokio enkele vragen mochten stellen. ‘Ik heb tientallen keren over Japan gevlogen, geweldig land’, geeft ze de tvploeg nog mee. Enthousiast volgen tips voor sushirestaurants, voordat McGrath zichzelf tot de orde roept: ‘O sorry. Jullie komen natuurlijk niet naar Kentucky om sushi te eten. Have some bourbon!’
Nee, McGrath weet ook niet waarom ze al meer dan dertig interviewaanvragen van buiten Amerika heeft gekregen. ‘Misschien omdat ik de hele wereld heb overgevlogen en zo een brede kijk op de zaken heb gekregen. Maar ik hoop dat het ook met mijn campagne te maken heeft: ik hou écht niet van al die labels – Democraat of Republikein, rechts of links. Waarom stemmen zoveel veteranen Republikeins als die partij stelselmatig in hun gezondheidszorg snijdt? Het moet weer over de inhoud en niet over de labels gaan.’
Een hekel hebben aan labels is politiek slim, merk ik op, als je ook Republikeinen wil overtuigen. ‘That’s just who I am’, reageert ze prompt en zegt dan met een schalkse grijns: ‘Ik heb niks tegen Republikeinen – ik ben met eentje getrouwd – en we voeden drie kinderen op. Samenwerken is écht mogelijk.’