In je kracht staan: wat is dat eigenlijk?
Vanuit Nederland is ze onze taal binnengeslopen: ‘in je kracht staan’, een uitdrukking die mensen helpt te vertrouwen in hun eigen intuïtie en aanpak. Of die hen groen doet uitslaan.
‘Enfin, da’s gewoon degoutant!’ vond ik. Een andere vriendin zei: ‘Je zou hém gewoon eens hetzelfde moeten lappen!’ ‘Hij zou wenend naar zijn vrouw lopen’, wist nog een derde. De vierde vriendin, tegen wie we aan het roepen waren, bleef opvallend rustig. ‘O, maar ik laat mij niet doen’, zei ze. ‘Ik ga in mijn kracht staan.’
Om maar te schetsen: mijn vriendinnen en ik, wij praten heel gewoon, maar soms sluipt er een nieuwe uitdrukking binnen. In
je kracht staan: ze gebruikte het wel drie keer. Enkele dagen eerder had ik het al gehoord in een evaluatievergadering die ik bijwoonde: het team was ‘in zijn kracht gaan staan’ en dat was duidelijk iets goeds. Het klonk ook alsof de collega die het woord had, een motiverende bijscholing had gevolgd. In Nederland. Bij onze noorderburen is in je kracht staan namelijk al een tijdje een populaire uitdrukking. Zo populair dat het ook erg gehaat is: het scoort al enkele jaren hoog in de verkiezingen van het irritantste woord. Nu sijpelt het in Vlaanderen door.
Ik ken iemand in Mechelen die van de uitdrukking houdt en volgens haar betekent ze ‘open en bloot vrouw durven te zijn’, maar ik hoorde de woorden ook al uit de mond van een man, en die had het beslist over iets anders. Een Gentse collega bedoelt ermee dat ‘je hoofd en je lijf samenvallen’.
‘In je kracht staan betekent toch gewoon dat je heel goed weet wie je bent, wat je kan en waar je voor staat?’ zegt een exklasgenoot uit de Kempen. ‘Je staat in je kracht wanneer je doet waarvoor je hier bent’, stelt een Antwerpse vriendin. ‘Dat voel je.’
Voel de jarigheid
Het is verbazend makkelijk om Vlaamse taalgebruikers te vinden die de uitdrukking al dankbaar in hun woordenschat hebben opgenomen. Maar je moet ook niet ver zoeken om iemand aan te treffen die er jeuk van krijgt. ‘Het is zo’n manier om te zeggen: “ik heb coaching, meditatie, yoga, healing enzovoort gevolgd’”, noteer ik bij een van de haters. ‘Zweverig’ vinden enkelen. ‘Een uitdrukking van het genre “voel de jarigheid door je lichaam stromen”.’
Maar wat is eigenlijk het probleem als iemand je toewenst dat de jarigheid – voelbaar! – door je lichaam stroomt?
‘Uitdrukkingen die lichamelijk klinken, komen op veel mensen bedreigend over’, vermoedt Japked. Bouma. ‘Mensen komen met zo’n uitdrukking in je persoonlijke ruimte. Dat speelt waarschijnlijk bij in je
kracht staan en ook bij een uitdrukking die momenteel opgang maakt in Nederland:
mag ik even iets tegen je aanhouden. Die betekent gewoon “wat vind je hiervan?” maar klinkt natuurlijk veel irritanter.’
Bouma is een expert. Ze is columnist bij de Nederlandse krant NRC en heeft een rubriek waarin ze jarenlang vage kantoortaal fileerde. Dat raakte bij zoveel mensen een gevoelige snaar dat er ook boeken van kwamen, waaronder Ga lekker zélf in je kracht
staan. Waar de uitdrukking precies vandaan komt, weet Bouma ook niet: ze komt niet van het Engels, de bron moet in Nederland liggen. ‘Er zal ooit wel een levenscoach of personal trainer of zo mee begonnen zijn, en het is dan heel snel overgenomen door anderen. Het grappige is: behalve die coaches vindt echt iedereen het hier een
‘Het probleem is vooral dat “in je kracht staan” een cliché is. Clichés zijn altijd geleende woorden, iemand anders heeft ze bedacht, en hoe meer clichés je gebruikt, hoe minder geloofwaardig je klinkt’
verschrikkelijke uitdrukking. Ze werkt als een rode lap op een stier. Ze raakt het pure ergerniscentrum in ons brein. En toch wordt ze nog altijd heel veel gebruikt. Vaak – en het is misschien gemeen om dat op te merken – door enigszins zweverige types, het soort mensen dat we in Nederland niet nuchter genoeg vinden.’
Kom In Je Kracht
Om te weten waarover ze het had, interviewde Bouma een coach die ‘Kom In Je Kracht’trainingen geeft. ‘Volgens hem werken heel veel mensen in functies waar ze niet op hun plaats zijn, waarvoor ze dingen moeten doen die niet in het verlengde van hun persoonlijkheid liggen. In je kracht staan is dan het tegenovergestelde: dat je doet wat echt in je natuur ligt.’
Je kunt je natuurlijk afvragen of iedereen wel echt op zijn best is als hij doet wat in zijn natuur ligt. ‘Maar het probleem is vooral dat in je kracht staan een cliché is. Clichés zijn altijd geleende woorden, iemand anders heeft ze bedacht, en hoe meer clichés je gebruikt, hoe minder geloofwaardig je klinkt. Mensen zijn dan geneigd om zich af te sluiten voor wat je zegt. Dus het is dom om clichés te gebruiken. En vaak is het ook lui. “Zo jammer dat je niet in je kracht lijkt te staan”, kan mijn baas wel tegen me zeggen, maar wat bedoelt hij dan precies? Dat ik slecht werk lever? Dat ik chagrijnig ben? Dat ik aan het versloffen ben? Dan heb ik liever dat hij daar duidelijk over is. Maar dan moet hij ook uitleggen hoe we de zaken kunnen verbeteren, en dat vraagt natuurlijk meer denkwerk van hem.’
Een roestig broodmes
Maar niet iedereen houdt van directheid. Ikzelf heb bijvoorbeeld liever dat mijn baas eerst een beetje rond de pot draait. Als hij zegt: ‘Je lijkt niet in je kracht te staan’, geeft hij me een kans om zelf te vertellen wat er mis gaat en kunnen we samen het probleem analyseren zonder dat ik meteen in de verdediging zit. Het is een van de prachtige functies van vage bewoordingen, probeer ik uit te leggen aan iemand die vage bewoordingen haat.
En dan is er nog een andere reden waarom ik in je kracht staan het voordeel van de twijfel gun: ze lijkt de langverwachte opvolger voor een pepkreet waar je pas echt boos van moet worden, uit je comfortzone
stappen, vaak gebruikt in een advies: ‘wat jij moet doen, is uit je comfortzone stappen’. Suggereren dat iemands leven te gemakkelijk is, is op z’n minst aanmatigend, en aangezien zo’n leven in een achterkamer haast altijd wel een ijskoud gemis, een gapende onzekerheid of een onnoemelijke puinhoop verbergt, sla je hoogstwaarschijnlijk de bal mis als je verkondigt dat de cómfortzone het probleem is.
Dan is in je kracht staan alvast minder agressief. ‘Maar het is gewoon lelijke beeldspraak!’ protesteert een eindredacteur van deze krant. Nooit ofte nimmer zal ze de uitdrukking gebruiken, zegt ze: ‘I’d rather cut off my nipples with a rusty bread knife.’ Ik geef toe: dat is trefzekerder taalgebruik.
De afscheidsbrief
Sinds ik op Facebook vroeg hoe het voelt om in je kracht te staan, krijg ik er elke dag reacties over, al een week lang. Een extra nuance, een bedenking, een ontroerend verhaal over een afscheidsbrief. Een nicht stuurt me een persoonlijk bericht, over wat die vier woorden voor haar betekenen. Het is te kostbaar, ik zwijg over het broodmes.