Coalitie op links of op rechts?
De Antwerpse formatie kan nog weken duren. De partijen maken zich op voor een derde informatieronde.
De Antwerpse kaarten liggen niet makkelijk. In principe kan burgemeester Bart De Wever (NVA) verder regeren met Open VLD en CD&V. Maar de krappe meerderheid veroorzaakt hoofdbrekens. En een coalitie met links – in de eerste plaats Groen – botst op inhoudelijke obstakels.
Vandaag worden de partijen verwacht bij Karl Van Borm, de financieel beheerder van Antwerpen. Hij zal de staat van de stad – de financiële situatie – voorstellen. Veel verrassingen worden daar niet verwacht. Eind dit jaar is de zogeheten ‘historische schuld’ volledig afgelost. Daardoor vervallen de waarborg en de bijbehorende curatele van Vlaanderen.
De diepgaande schuldafbouw werd in 2004 ingezet onder De Wevers voorganger Patrick Janssens (SP.A), waarna de huidige coalitie het saneringswerk voortzette. Terwijl de Antwerpse schuld in 2003 nog 1,64 miljard euro bedroeg, of 3.635 euro per inwoner, zal dat bedrag tegen eind dit jaar gezakt zijn naar 395 miljoen, of 750 euro per inwoner, een stuk onder het Vlaamse gemiddelde van 990 euro in 2017.
Intensieve zorg
Toch lijkt optimisme voorbarig. De stad beknibbelde op personeel (de begroting 20132019 schrapte 1.420 vte’s) om 400 miljoen euro vrij te maken om de oplopende pensioenlasten te financieren. In de volgende bestuursperiode is wellicht – om dezelfde reden – een gelijkaardige besparingsronde nodig. ‘We zijn weg uit de palliatieve afdeling, maar we liggen nog altijd op intensieve zorg’, waarschuwde De Wever afgelopen zomer. Pleidooien vanuit de oppositie om hiervoor de federale overheid in te schakelen, wuift de NVA steevast weg.
Alleen de burgemeester weet hoe het na de financiële presentatie van Van Borm verdergaat. ‘Na het reces zal de volgende fase van het formatieproces ingaan’, luidde het beknopt in een mededeling. Berichten dat de ‘informateur’ werkt aan een formatienota bevestigt noch ontkent De Wevers woordvoerder vanwege de communicatiestop die gepaard gaat met de formatie. De betrokken partijen spreken tegen dat er aan zo’n nota wordt gewerkt. Zes jaar geleden lanceerde De Wever op 4 november een informatienota waarmee hij de onderhandelingen aanvatte. Snel stuurde De Wever toen Groen wandelen, alleen Open VLD en de Stadspartij – het kartel SP.ACD&V – bleven over. Zonder de aanwezigheid van Groen verkoos de Stadspartij de oppositie, De Wever kon geen coalitie meer maken, maar met de hulp van Kris Peeters (CD&V) haalde hij de Stadspartij uit elkaar.
Momenteel lijkt het te vroeg voor zo’n nota, het maakt een derde informatieronde waarschijnlijker. Bij verscheidene deelnemers leeft de vraag wat De Wever daaruit nog kan leren. De informateur beschikt al over heel wat informatie. Daaruit blijkt dat de standpunten van Groen, de SP.A en in mindere mate CD&V flink uit elkaar liggen. Vroeg of laat moet er worden overgestoken.
Van echte onderhandelingen is er vooralsnog geen sprake. Bijgevolg maakte informateur De Wever nog geen enkele opening. Integendeel. Bij momenten maakt hij duidelijk dat een en ander niet eenvoudig ligt. Dat wordt door sommige gesprekspartners geïn
Bart De Wever valt als neutrale informateur al eens uit zijn rol door te wijzen op de moeilijkheidsgraad van de verkiezingen in mei
terpreteerd als onwil om te bewegen. Impliciet trekken ze de geloofwaardigheid van zijn opening naar links in twijfel. Het is waarschijnlijker dat De Wever strategisch nog nadenkt. Dit proces kan nog even aanslepen.
CD&V wapent zich
Bijgevolg zou het voorbarig zijn om te concluderen dat de burgemeester zal verder doen met zijn traditionele partners. Een meerderheid van een zetel blijft krap, bovendien gaat CD&V zich minder lijdzaam opstellen om zich te wapenen tegen de complete ondergang. Een gezamenlijk verblijf van de SP.A en Groen in de oppositie opent ten slotte de deur naar samenwerking in 2024, zeker in de wetenschap dat dit nu een zetel extra had opgeleverd.
De Wever valt als neutrale informateur al eens uit zijn rol door te wijzen op de moeilijkheidsgraad van de verkiezingen in mei. Hoe kan hij als NVAvoorzitter een geloofwaardige campagne voeren als hij in Antwerpen met Groen (of de SP.A) een coalitie heeft gevormd die inhoudelijk de bakens verzet? ‘Voor u een vraag, voor mij een weet’, luidt tegenwoordig zijn typeantwoord. Wellicht blijft het momenteel ook voor hem nog een vraag.