Oudste chocolade is 5.300 jaar geleden gemaakt

Als het een troost mag zijn voor zoetekauwen met een schuldgevoel: ‘chocoholics’ bestaan al veel langer dan we dachten.

Chocolade is niet alleen erg lekker, maar ook bijzonder oud. Sporen van cacao werden teruggevonden op eeuwenoude potten en kruiken. Nu blijkt dat ’s werelds oudste chocolade 5.300 jaar geleden werd gemaakt in het ZuidAmerikaanse regenwoud. Althans, dat vertellen onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Ecology & Evolution.

Om tot die conclusie te komen, analyseerden archeologen keramieken en stenen voorwerpen uit huishoudens en graftombes. Die werden in 2002 opgegraven in Santa Ana La Florida in het westen van het Amazonegebied, in een gebied dat vandaag in Ecuador ligt. Eeuwen geleden kon je daar een ZuidAmerikaanse ge meenschap aantreffen, bekend als de MayoChinchipe.

‘Ik merkte dat er heel wat artefacten werden gevonden waarvan de vorm me deed denken aan de potten die de Maya’s gebruikten voor hun cacaodrankjes’, zegt Michael Blake, betrokken onderzoeker in een artikel op de website van Science. ‘Toen bleek dat nog niemand er had gezocht naar sporen van chocolade’.

Chocopasta

In de potten en kruiken vond het onderzoeksteam zetmeelkorrels terug die overeenkomen met die van gecultiveerde cacao. Uit tests bleek dat er theobromine aanwezig was, een bittere chemische stof uit zaden van cacaobomen. Dat betekent dat het gecultiveerde bomen waren, want het stofje is niet aanwezig in wilde cacaobomen. DNAtesten bevestigden nog eens dat het niet om wilde bomen kon gaan, want fragmenten van het genetische materiaal kwamen overeen met die van gecultiveerde varianten.

Tot voor kort dachten onderzoekers dat de eeuwenoude beschavingen van de Olmeken en Maya’s de eerste waren die cacao bewerkten. Ze oogstten bonen die ze droogden, fermenteerden, roosterden en vermaalden tot een soort chocopasta die werd gebruikt in drankjes.

Bewijs daarvoor dateerde van 1900 voor Christus en kwam uit Honduras, in MiddenAmerika. Dat ligt zodanig zuidelijk dat onderzoekers al dachten dat cacao oorspronkelijk ook moest voorkomen in ZuidAmerika. Daarnaast deed het genetisch materiaal van cacaobomen vermoeden dat cacao al langer gebruikt werd. In het vochtige Amazonewoud is de genetische diversiteit van de bomen het grootst, wat zou betekenen dat die plaats de oorsprong is. Van daaruit werden planten verzameld, verder verspreid en veredeld.

Het vermoeden van de onderzoekers is nu bevestigd. Hoe de cacaobonen hun weg hebben gevonden naar MiddenAmerika, is nog niet duidelijk. Dat kan niet eenvoudig geweest zijn, want cacaozaden verliezen hun kiemkracht snel bij opslag.

De onderzoekers vermoeden dat cacaoplantjes met boten verplaatst werden langst de kust richting het Noorden.

In de potten en kruiken van de MayoChinchipe vond het onderzoeksteam zetmeelkorrels terug die overeenkomen met die van gecultiveerde cacao