Gab, het extreemrechtse Twitter
Het sociale netwerk Gab is sinds maandag onbereikbaar, omdat ene Robert Bowers er zijn schietpartij in Pittsburgh aankondigde. Maar oprichter Andrew Torba belooft er over enkele dagen weer te staan. ‘Voor de vrije meningsuiting.’
Gab geeft het nog niet op. Maandagnacht liet het bedrijf via zijn Twitteraccount weten dat de website er ‘volgens een voorzichtige schatting’ tegen dit weekend terug is, en ‘we mikken op eerder’. In dezelfde tweet laat de site ook weten dat de topprioriteit nu is ‘justitie en FBI helpen zodat gerechtigheid geschiedt in deze tragedie’. Dat is een verwijzing naar de schietpartij in een synagoge in Pittsburgh.
De schutter, Robert Bowers, kondigde zijn plannen aan op Gab: ‘Ik kan niet stilzitten en toezien hoe mijn volk wordt afgeslacht. Screw your optics, I’m going in.’ Gaboprichter Andrew Torba vindt niet dat hij of zijn website enige verantwoordelijkheid draagt, integendeel zelfs. ‘Dankzij de gegevens die ze van ons hebben gekregen, hebben Justitie en de FBI nu bewijsmateriaal’.
Maar dat het bedrijf Bowers maandenlang ongestoord zijn rassenhaat en complottheorieën liet verspreiden, wordt Gab nu bijzonder kwalijk genomen. Daarom zegden een aantal technologiebedrijven Gab zondag de wacht aan. Godaddy, het bedrijf dat de domeinnaam Gab.com beheert, gaf Gab 24 uur om een nieuwe leverancier te vinden. Hostingbedrijf Joyent deed hetzelfde. Beide bedrijven zeggen dat Gab hun gebruiksvoorwaarden heeft geschonden. Online betaaldiensten Paypal en Stripe willen ook niet meer samenwerken met de site, wat de financiering bemoeilijkt.
Volgens Torba draait het allemaal rond vrijheid van meningsuiting, en die van hem wordt nu beknot. ‘Wij beloven er alles aan te doen om Gab online te houden, de vrije meningsuiting en de individuele vrijheid van iedereen te verdedigen’, staat in zijn open brief, die sinds zondag te vinden is op de verder ontoegankelijke website Gab.com.
Censuur
Torba was in 2016 de vreemde eend in Silicon Valley: een Trumpsupporter aan het hoofd van een technologiebedrijfje. Dat bedrijfje, Automate Ads, ontwikkelde reclametechnologie. Nadat hij berichten had gelezen over hoe Facebook conservatieve stemmen muilkorft, richtte de 25jarige Torba in augustus 2016 Gab op. ‘Wat we de voorbije achttien maanden hebben gezien, is verregaande censuur en onderdrukking van conservatieve gedachten, nieuwsbronnen en personen over de hele wereld’, vertelde hij aan de BBC.
Torba omschrijft zichzelf als ‘conservatieve christen’ en als voorvechter van de vrije meningsuiting – niet als een vertegenwoordiger van altright. Dat het kikkerlogo van de site een verwijzing is naar extreemrechtse Pepe the frogmemes, ontkent hij. Toch ontpopte Gab zich al heel snel als hét toevluchtsoord voor altrightkopstukken voor wie de grond elders te heet onder de voeten werd. Beroepsprovocateur Milo Yiannopoulos, in juli 2016 van Twitter gegooid wegens zijn racistische aanvallen op actrice Leslie Jones, verkaste naar Gab, net zoals extreemrechts ideoloog Richard Spencer, samenzweringenventer Alex Jones van Infowars en Andrew Anglin van de neonaziwebsite The Daily Stormer. Rond hen doken enkele honderdduizenden gebruikers op die hun afkeer voor de ‘mainstream media’ van zich af kwamen schrijven. Er werd op Gab ook gechat over andere onderwerpen, maar vitriool en samenzweringstheorieën voerden de toon.
Laisserfaire
Gab oogt als een vereenvoudigde versie van Twitter, maar met een aantal eigenschappen die eerder doen denken aan forums als Reddit. Je kunt er berichten posten met een limiet van 300 tekens, en andere gebruikers kunnen die berichten ‘op’ of
Dat het kikkerlogo van de site een verwijzing is naar altrighticoon Pepe the frog, ontkent oprichter Andrew Torba
‘neer’ stemmen. Er zijn wel een handvol regels. Kinderporno mag niet. En dreigen met geweld ook niet – maar die stelregel kan meestal ongestoord genegeerd worden. Daarmee grijpt Gab eigenlijk terug naar wat, amper drie à vier jaar geleden nog heel gewoon was op het internet: een algemeen laisserfaire, waarbij pas wordt opgetreden als de problemen echt acuut worden. Op Reddit werd het uitgesproken racistische forum Coontown pas in 2015 opgedoekt.
Half door de knieën
Vooral na de dramatisch afgelopen extreemrechtse mars in Charlottesville, vorig jaar, werd de strijd tegen online haatberichten opgevoerd. The Daily Stormer werd van Facebook en Twitter gebannen – al is met name Twitter niet altijd even consequent. Zo liet het dreigende tweets staan van Cesar Sayoc, de man die vorige week bombrieven stuurde naar tegenstanders van Trump. Gab, van zijn kant, is niet helemaal meer het Wilde Westen. In augustus dreigde Microsoft Gab te toegang te ontzeggen tot de clouddienst Azure als een aantal antisemitische dreigementen niet werd verwijderd. Daarop ging Gab half door de knieën: het maakte bekend dat de auteur van die antisemitische berichten ze ‘vrijwillig’ had verwijderd.
In afwachting van de terugkeer van Gab weet extreemrechts best wel waarheen. Ondanks eerdere schoonmaakoperaties blijven Discordchatservers een thuis bieden voor altrightforums, zoals onlangs nog die van Schild & Vrienden. En een website als The Daily Stormer is nog altijd actief, nu op het adres Dailystormer.name. Andrew Anglin gaat er vandaag opnieuw tekeer tegen ‘bloeddrinkende Joodse parasieten’.