KIEZEN TUSSEN HOOP EN VREES

Nooit eerder waren de midtermverkiezingen in de Verenigde Staten zo belangrijk als nu. Er staat meer op het spel dan alleen de namen van degenen die verkozen worden. De Amerikanen beslissen vooral aan welk politiek model ze de voorkeur geven. Het populistische model, gebaseerd op leugens, bangmakerij en polarisering, of het fatsoenlijke model, dat gestoeld is op feiten, programma’s en verwezenlijkingen. Het is een keuze tussen het model dat appelleert aan het buikgevoel van de kiezers, of het model dat een beroep doet op rationele afwegingen.

Een overwinning voor de Democratische Partij zou betekenen dat het populisme een slag wordt toegebracht. Dat zou een belangrijk signaal zijn na de verkiezingszeges van populistische politici in Brazilië, Italië en Oostenrijk, en na de razendsnelle opkomst van populistische partijen in andere landen zoals Duitsland en Zweden.

Daarom is de uitslag van de verkiezingen niet alleen voor de Verenigde Staten van belang. Natuurlijk, de Amerikanen zullen er het meest van merken als het beleid van president Donald Trump de komende twee jaar serieus weerwerk zal krijgen. Maar het effect kan zich ook buiten de VS manifesteren. Niet alleen omdat Trump onder druk van het Congres wellicht zijn internationale beleid zal moeten aanpassen. Maar ook omdat dan het signaal gegeven is dat er grenzen zijn aan wat je je als politicus kunt veroorloven.

Anderzijds betekent een eventuele Democratische overwinning niet noodzakelijkerwijs dat het populisme op zijn retour is. Trumps handen zijn in dat geval wel gebonden, maar het verleden heeft uitgewezen dat dat vaak leidt tot een verlamming van het beleid. Geen van beide partijen slaagt er in zo’n situatie in haar agenda te realiseren. Het risico bestaat dat de polarisering in het land daardoor toeneemt.

Pas in 2020 zullen de Amerikanen rechtstreeks hun mening kunnen geven over Trumps beleid. Na een eventuele overwinning deze week zal het werk voor de Democratische Partij nog maar beginnen. De uitdaging zal zijn om de komende twee jaar voldoende Amerikanen ervan te overtuigen dat zij beter af zijn zonder Trump – niet alleen economisch en financieel, maar vooral in moreel opzicht. Dat wordt een moeilijke oefening, want de tegenstander speelt volgens andere, zelfontworpen regels. Maar er hangt veel vanaf. Laten we hopen dat het verstand het haalt op de onderbuik, de waarheid op de verzinsels, het vertrouwen op de angst.

De Amerikanen beslissen vooral aan welk politiek model ze de voorkeur geven