Nieuw vaccin beschermt tegen elke griep
Griepvirussen veranderen snel. Maar een nieuw vaccin beschermt tegen álle soorten influenzavirus. Voorlopig alleen bij muizen.
Een medicijn dat werkt tegen alle soorten influenzavirussen is een stap dichterbij. Althans volgens onderzoekers van Janssen Vaccines in Beerse en Leiden. Samen met Amerikaanse collega’s presenteren zij hun vondst in Science als beter alternatief voor de matig werkende griepprik. Ook zou het medicijn snel inzetbaar zijn bij een dreigende grieppandemie met een nieuw type influenzavirus.
De onderzoekers ontwikkelden een ‘veelkoppig’ afweermolecuul, een antilichaam. Na toediening beschermt het muizen tegen alle soorten influenzainfecties.
Antilichamen zijn grote eiwitmoleculen waar het lichaam miljoenen verschillende vormen van kan maken. Sommige binden aan een binnendringend virus. Als die binding een feit is, gaat het afweersysteem dat virusdeeltje vernietigen.
Het lichaam ‘onthoudt’ welke antilichamen al eens tegen een virus zijn gebruikt. Als dat virus opnieuw opduikt, volgt een snelle afweerreactie. Dat is hoe vaccins werken.
Maar de meeste antilichamen die het afweersysteem tegen influenzavirussen maakt, binden aan delen van het virus die in een volgende virusgeneratie weer zijn veranderd. Daardoor kan het influenzavirus keer op keer ziek ma ken. De onderzoekers selecteerden echter zeldzame antilichamen die binden aan nietveranderende delen van het virus. Vier ervan, die samen voldoende binden aan alle A en B influenzatypen, combineerden ze in een ‘multidomeinantilichaam’.
Het antilichaam kan direct in de bloedbaan worden gespoten, maar het gen ervoor kan ook worden ingebouwd in een genetisch aangepast verkoudheidsvirus (een adenovirus). Dat virus kan in de neuskeelholte worden gebracht, waarna het antilichaam daar wordt gemaakt door gastheercellen.
De werking is aangetoond met proeven in muizen. Die dieren overleefden, na zo’n antilichaambehandeling, besmettingen met dodelijke doses van allerlei typen A en Binfluenzavirussen.
De onderzoekers claimen dat de nieuwe aanpak een heel griepseizoen bescherming biedt. En dat vooral ouderen en andere mensen met een slecht werkend afweersysteem er veel aan kunnen hebben. Want de bestaande griepvaccins bieden juist de mensen die het het hardst nodig hebben slechts een matige bescherming.
Het medicijn zou snel inzetbaar zijn bij een dreigende grieppandemie met een nieuw type influenzavirus