Waarom de Italiaanse banken nog niet omvallen

De Italiaanse langetermijnrente is in iets meer dan twee jaar ruim verdriedubbeld: van 1,04 procent naar bijna 3,4 procent gisteren. Dat is slecht nieuws voor de overheid, want het herfinancieren van de staatsschulden wordt plots een pak duurder.

Het is ook slecht nieuws voor de Italiaanse banken. Want zij zijn steeds meer gaan beleggen in Italiaans staatspapier. Dat wordt door de stijgende rente minder waard, waardoor hun kapitaalratio daalt. Daardoor moeten banken op zoek naar bijkomende financiering. Bovendien worden de impliciete of expliciete overheidsgaranties minder zeker.

Precies door dat mechanisme zagen we in de jaren 20112012 een simultane storm bij overheden en banken: als de overheidsrente steeg, steeg de kans dat de banken in datzelfde land zouden omvallen.

Maar tot nog toe lijken de Italiaanse banken de stijgende rente relatief goed te doorstaan. Daardoor voelt ook de man in de straat de stijgende rente niet: lenen is niet duurder of moeilijker geworden. De rente op bedrijfsobligaties is wel gestegen.

De Europese Commissie ziet in haar Herfstvoorspelling zes redenen waarom de Italiaanse banken niet getroffen zijn. Eén: de rentevoeten die banken aanrekenen daalden minder snel dan de rente op overheidspapier. Ze behielden dus een stevige marge. Twee: Pinco Pallino – de zui

Italiaanse langetermijnrente

3,394%

De zuiderse Jan Modaal blijft er gerust in: hij haalt zijn spaargeld niet weg bij de bank

derse Jan Modaal – blijft er gerust in: hij haalt zijn spaargeld niet weg bij de bank. Drie: de economische omstandigheden zijn ondanks de dalende groei nog steeds relatief goed. Vier: de ECB heeft nog steeds een programma waarbij banken relatief goedkoop geld kunnen lenen. Vijf: de banken hebben meer Italiaans papier, maar ze zijn ook gezonder. Ze kunnen dus tegen een stootje, ook al ligt het aantal nietterugbetaalde leningen in Italië relatief hoog. Zes: de Bankenunie maakt banken minder afhankelijk van overheden. Ook al is er nog steeds geen Europese depositogarantieregeling, waardoor het nog steeds de Italiaanse overheid is die zich garant stelt voor het spaargeld.

Maar, zo stelt de Europese Commissie: het is te vroeg om te oordelen of de banken niet in de klappen zullen delen, dan wel of het uitstel van executie is.

In tegenstelling tot enkele jaren geleden lijkt er geen besmettingsgevaar tussen de zuiderse landen. Beleggers beschouwen pakweg Spaans overheidspapier niet als gevaarlijker nu het in Italië rommelt. Maar het vertrouwen in de Italiaanse en Spaanse banken hangt wél nauw samen. Als de Italiaanse banken een tik krijgen, zal ook het vertrouwen in Spaanse – en andere Europese – banken dalen.

Precies daarom baren de Italiaanse groeicijfers zorgen. De kwartaalcijfers tonen dat de Italiaanse economie ter plaatse bleef trappelen in het derde kwartaal. Indicatoren geven aan dat de Italiaanse economie mogelijk kromp in oktober.

Pinco Pallino hoeft misschien zijn slaap nog niet te laten, op zijn beide oren kan hij toch ook niet te slapen.

In ‘De Grote Markt’ duikt de economieredactie dagelijks in een opmerkelijke beweging in de economische wereld.