Het Mädchen maakte haar taal rücksichtslos salonfähig
Het doet plezier dat het tegenwoordig Duitse woorden regent. Die trend hebben we vast te danken aan Angela Merkel en haar ‘wir schaffen das’.
Het opiniestuk ‘Laten lidstaten Spitzen naar hun pijpen dansen?’ (DS 7 november), ging niet over ballerina’s, maar over Spitzenkandidaten. Zo worden de potentiële opvolgers van JeanClaude Juncker als voorzitter van de Europese Commissie genoemd, en dat werd in het artikel ook uitgelegd. In dezelfde krant las ik dat premier Michel de vaste benoemingen tot chefsache wil maken: een kwestie die zo belangrijk is dat de regeringsleider ze zelf moet oplossen. Het regent Duitse woorden, in de pers en daarbuiten, een trend die mij blij en Van Dale rijker maakt.
Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat Angela Merkel met haar wir schaffen das voor een, neem me niet kwalijk, Trendwende heeft gezorgd. Waar vroeger bij velen gêne bestond om Duitse woorden te gebruiken, neemt menigeen gretig woorden als fingerspitzengefühl, prinzipienreiter of geheimtip in de mond, gevestigde waarden onder de Duitse leenwoorden, of schöngeist, fundgrube, fernweh, poëtische woorden die ook de beeldvorming van Duitsland zelf positief beïnvloeden. In de Lonely Planet werd Duitsland uitgeroepen tot nummer twee van de populaire reisbestemmingen en geroemd ‘voor zijn tradities, maar ook voor zijn blik in de toekomst’ (DS 29 oktober). Het land en de taal van Goethe zijn hun status van lelijke eendje ontgroeid. Birkenstock en Bratwurst hebben het veld geruimd voor gutmenschen en Energiewende. Rockbands, literaire uitgeverijen en televisieprogramma’s kiezen namen als Nordmann, Das Mag en Wanderlust. Het lijkt succes te garanderen. (Würst was een iets minder goed idee, het is dan ook geen bestaand Duits woord.)
29 jaar na de val
Vandaag is het 9 november. Staat u mij toe om op de dag waarop 29 jaar geleden in Berlijn de Muur is gevallen, een korte geschiedenisles te geven. 9 november had eigenlijk de Duitse nationale feestdag moeten zijn, maar dat kon niet omdat de datum historisch was belast. Schicksalstag wordt 9 november genoemd, de dag van het noodlot. Vandaag is het 80 jaar geleden dat de Reichskristallnacht plaatsvond. In heel Duitsland werden joodse winkels, begraafplaatsen en synagogen vernield. Het was het startschot voor de Jodenvervolging die aan miljoenen mensen het leven zou kosten.
Dat gebeurde niet toevallig exact vijf jaar na de Hitlerputch van 1923. De putsch mislukte, Angela Merkel heeft een warm hart voor de Duitse taal en tradities.