GEZICHTSVERLIES VOOR NVA OF VOOR PREMIER

De kansen voor de NVA, de grootste regeringspartij, om met ere uit de krachtmeting rond het Migratiepact te komen, zijn gisteren niet gegroeid. Deels komt dat door de woordkeuze van het communiqué dat de partij na de wekelijkse bijeenkomst van haar bestuur uitgaf. Daarin wordt de tekst ‘inhoudelijk zeer problematisch’ genoemd. Dat gaat een stuk verder dan het ‘vragen om uitleg bij experts’ waarmee de regeringstop zich vorige week wat extra tijd kocht.

Maar anderzijds komt de versmalde speelruimte ook van premier Charles Michel zelf. Die engageerde zich in september voluit tijdens een toespraak voor de Verenigde Naties, de internationale instelling waarbinnen het pact tot stand kwam. Het viel gisteren op hoe de Franse president Emmanuel Macron bij zijn staatsbezoek het pact zonder enige reserve ‘goed’ noemde en in een tijd waarschuwde voor ‘leugens die erover worden verspreid’. Als de premier het spel zacht had willen spelen, had hij Macron ook tot gematigder taalgebruik kunnen inspireren.

In regeringskringen luidde het gisternamiddag dat de premier ‘onbuigzaam’ is. Hij hecht sterk aan de Belgische positie als betrouwbare internationale partner en koestert persoonlijk hoge ambities op het Europese of zelfs het wereldtoneel. Dat weegt zwaarder door dan de eeuwige verwijten vanuit het Franstalige landsgedeelte dat hij en de MR de schoothondjes van de NVA zijn.

Voor de NVA kan de inzet moeilijk groter zijn. Alles wat ze met Theo Francken, de populaire bevoegde staatssecretaris, heeft opgebouwd, staat op het spel. Het Migratiepact is bij uitstek geschikt om als wapen te dienen op de politieke as tussen ‘open’ en ‘gesloten’ die mogelijk bepalend wordt bij de verkiezingen van 26 mei. Wie vindt dat migratie een complexe realiteit is die het best gemeenschappelijk en met realisme wordt aangepakt, vindt er zijn gading in. Maar ook wie migratie als een apocalyptische bedreiging ziet die met strengere grenzen ver weg moet worden gehouden, kan er munitie in sprokkelen.

Veel politieke manoeuvreerruimte rest er na de gebeurtenissen van gisteren niet meer. Het is de vraag of een begeleidende brief, die een beperkende interpretatie geeft aan de moeilijkste punten, nog als uitweg kan dienen. De elegantste uitweg, een Europees initiatief om gezamenlijk zo’n brief op te stellen, is na de uitspraken van Macron en de houding van Angela Merkel niet meer waarschijnlijk. Er dreigt dus zwaar gezichtsverlies, ofwel voor de NVA, ofwel voor de premier. Dit is stilaan de grootste crisis van Michel I.

Dit is stilaan de grootste crisis van Michel I