Oost-Europa, het Wilde Westen van de matchfixing

Via Aziatische gokkantoren werd geld ingezet op oefenduels tussen OostEuropese teams. De uitslag lag vooraf al vast, via Chinese fixers.

In de winters van 2016, 2017 en die van dit jaar organiseerde een clan rond een Chinese voetbalinvesteerder vriendschappelijke wedstrijden op het eiland Cyprus. Op de grasmat traden telkens professionele voetbalteams aan. Gewoonlijk ging het om teams die hier bij ons alleen bij erg fanatieke voetballiefhebbers een belletje doen rinkelen. In eigen land spelen (of speelden) ze mee in eerste of tweede klasse, zoals de Russische teams Kuban Krasnodar of Jenisej Krasnojarsk.

Op 31 januari 2016 was er bijvoorbeeld een wedstrijd zonder inzet tussen FK Oeral (Rusland) en het Servische FK Rad. Er gebeurde een aantal vreemde zaken. In de eerste helft trapte een speler van Oeral de bal in eigen doel, maar een lijnrechter keurde het doelpunt vreemd genoeg af wegens buitenspel. Na de rust kreeg Oeral om onverklaarbare redenen plots een penalty. De match eindigde op 10.

De vreemde beslissingen van de scheidsrechter en zijn assistent kwamen voort uit een matchfix ingconstructie van nog een ander kaliber dan de verdachte wedstrijden in de Belgische ‘Operatie Schone Handen’. Het lijkt er sterk op dat de wedstrijden in Cyprus alleen werden gespeeld om te kunnen vervalsen en zo via een vooraf bepaald resultaat gokgeld binnen te rijven. Gokken op Europese sportwedstrijden is enorm populair in Azië: er zijn meer Aziaten dan Europeanen die er geld op inzetten. Een studie uit 2014 schatte dat illegale Aziatische bookmakers jaarlijks ongeveer 350 miljard euro omzet genereerden, alleen al uit voetbalwedstrijden.

Vijfhonderd euro per naam

Daar op slinkse wijze een graantje van meepikken, kan dus lucratief zijn. De ingrediënten voor de matchfixing op Cyprus waren steevast dezelfde: de Cypriotische onderneming Androsports stond in voor de accommodatie en infrastructuur. Behalve in de Russische of Servische competitie werden er ook teams geronseld in Cyprus, Tsjechë, Zwitserland, WitRusland, Slovakije, Polen en meer OostEuropese landen. Als sluitstuk werden de officials zeer nauwkeurig geselecteerd: het ging zelden om echte scheidsrechters, maar om gewe zen profvoetballers.

De spin in het web is de Chinees Eric Mao. ‘Hij is een ervaren matchfixingorganisator en de leider van een matchfixingsyndicaat uit Singapore’, schrijft het International Center for Sports Security (ICSS) in een document dat deel uitmaakt van de Football Leaksdocumenten die in handen kwamen van het Duitse weekblad Der Spiegel en werden gedeeld met De Standaard en partners van European Investigative Collaborations (EIC). Mao’s bedrijf Anping wordt door ICSS omschreven als een ‘dekmantel voor illegale matchfixingoperaties’.

De OostEuropese onderzoekssite The Black Sea sprak met verschillende scheidsrechters die meedraaiden in het systeemMao. Zo is er de 30jarige Roemeense centrale verdediger Alin Stoica (die niet is te verwarren met de gewezen speler van Anderlecht). Eind 2015 kreeg hij een telefoontje van een Griekse makelaar met wie hij had samengewerkt. Die bracht hem in contact met een zekere ‘Igor’ uit Oekraïne. ‘Hij vroeg me of ik Roemeense scheidsrechters kon vinden die vriendschappelijke wedstrijden in Cyprus zouden kunnen fluiten. Meteen wist ik waarvoor hij hen nodig had.’

Stoica werd vijfhonderd euro per naam beloofd. Hij sprak twee officials uit de lagere Roemeense reeksen aan en trok uiteindelijk met hen mee naar Cyprus. Daar kreeg Stoica het aanbod om voor vijfhonderd euro zelf lijnrechter te zijn bij een match. Uiteindelijk zou hij betrokken zijn in zeker veertien wedstrijden. In de helft ervan trad de Roemeense verdediger op als scheidsrechter. ‘Voor de wedstrijden kregen we onze instructies: “Vandaag moet je de vlag omhoog houden, of net omlaag.” Ze wilden duidelijk een bepaald aantal doelpunten tijdens een wedstrijd.’

Resultaat verzekerd

Zijn activiteiten op Cyprus leverden Stoica vijfduizend euro op, geld dat hij naar eigen zeggen opstuurde naar zijn ouders voor de kankerbehandeling van zijn va der. ‘Tijdens veel wedstrijden voelde ik dat de teams wisten dat het gefikst was’, vertelt Stoica. ‘De verdedigers lieten hun tegenstander dribbelen of maakten flagrante fouten. Ik ben zelf voetballer en ik weet het wanneer iets niet pluis is. Waarschijnlijk fiksten de spelers zelf de wedstrijden. Wij, de scheidsrechters, waren een soort van verzekering voor het geval het opgezet spel niet zou slagen.’

Minstens acht personen uit Roemenië, Portugal en Letland werden aan hun mouw getrokken om te fluiten tijdens gefikste vriendschappelijke wedstrijden. In totaal organiseerde de clanMao 32 wedstrijden, onderzocht The Black Sea.

Veel van de zogenaamde scheidsrechters speelden in clubs waar Mao actief was als makelaar of investeerder. Via zijn bedrijf Anping kocht Mao zich de afgelopen vier jaar in bij kleine clubs in heel Europa. Hij en zijn entourage waren betrokken bij matchfixingschandalen in Ierland, Letland, Tsjechië en Roemenië. Door die connecties kwam een speler van de Roemeense club Academia Clinceni terecht als scheidsrechter op een match van Rode Ster Belgrado, waar hij een goal van de Serviërs onterecht afkeurde om het matchresultaat te beïnvloeden.

Het lijkt er sterk op dat de wedstrijden in Cyprus alleen werden gespeeld om te kunnen vervalsen en zo via een vooraf bepaald resultaat gokgeld binnen te rijven