PIJNLIJK VERZUIM

Ook dit keer zullen de bomen niet tot in de hemel groeien. Het wordt met de dag duidelijker dat de piek van de huidige economische groeicurve ergens rond het midden van dit jaar bereikt was. Ondernemers, meldde Voka gisteren nog, zijn voorlopig niet echt ongerust, maar ze voelen toch dat er meer tegenwind komt opzetten. Het viel te verwachten dat de opgaande conjunctuur eerder vroeg dan laat in zuurstofnood zou komen. Het vinden van geschikte arbeidskrachten is in tijden van vergrijzing een uitdaging. Ofwel blijven vacatures open staan, ofwel komen de lonen in een opwaartse spiraal terecht. Beide zetten een domper op de potentiële groei.

Op de financiële markten neemt de zenuwachtigheid toe. De Europese beurzen noteren na zwakke maanden intussen op het laagste peil in twee jaar. In de Verenigde Staten is de koerswinst die in het voorjaar nog werd geboekt, weer helemaal verdwenen. Opmerkelijk is hoe zwaar de grote namen uit de technologiesector ervan langs krijgen. Beleggers vonden het jarenlang geen probleem dat ze in verhouding tot de geboekte resultaten peperduur waren, omdat ze verwachtten dat de winst later overvloedig zou zijn. Dat geloof staat nu onder druk.

Op zich is het niet ongezond dat verwachtingen getoetst worden aan de realiteit. Dat voorkomt overdrijvingen. Na een periode waarin goedkoop geld en belastingverlagingen het nemen van risico’s buitengewoon aantrekkelijk hebben gemaakt, is het tijd voor een meer sobere periode. Dat is misschien verontrustend voor speculanten die zich te ver hebben gewaagd, maar het kan ook soelaas bieden voor een generatie die door de fors gestegen vastgoedprijzen niet meer van een eigen huis mocht dromen.

In verhouding tot de scherpe recessie die we door moesten na het barsten van de zeepbel in de banksector, was het herstel eerst aarzelend. Nu blijkt het ook nog van korte duur te zijn geweest. Ons land is er in die periode, ondanks enkele verdienstelijke hervormingen, niet in geslaagd zich van zijn structurele zwaktes te ontdoen. We gaan niet voldoende versterkt de groeivertraging in.

Dingen die in de beste tijden al moeilijk zijn, zoals middelen vinden voor het onderhoud en de modernisering van infrastructuur, het betaalbaar houden van de pensioenen en het in evenwicht brengen van de overheidsfinanciën, worden nog een stuk lastiger als de economie op een lager toerental draait of zelfs stilvalt. Het verzuim om de positieve groeicijfers om te zetten in fundamentele verandering, wordt dan des te pijnlijker.

We gaan niet voldoende versterkt de groeivertraging in