Er is geen alternatief
De keuze om met de socialisten in zee te gaan, krijgt Bart De Wever nog verkocht. Maar richting mei 2019 speelt de NVA opnieuw een troef kwijt.
‘De verandering werkt: sociaal, niet socialistisch’, titelt een filmpje dat de NVA vorig jaar online plaatste, waarin Vlaams minister en Antwerps boegbeeld Liesbeth Homans een geliefkoosde oneliner bovenhaalt. Het typeert de afkeer voor rood waarmee de partij jarenlang stemmen wist te winnen.
Diezelfde kiezers kijken nu toe hoe kopman Bart De Wever de SP.A uitkoos om te onderhandelen over een Antwerpse coalitie. Voornaamste argument van de NVA: alle alternatieven zijn slechter. De centrumrechtse meerderheid is te krap om verder te zetten, waardoor de NVA voor bepaalde stemmingen afhankelijk zou kunnen worden van Vlaams Belang. En Groen staat nog verder van de NVA dan rood.
Tandengeknars
Verantwoordelijkheidszin is de centrale boodschap die gecommuniceerd wordt. ‘Uiteraard is dit niet waarop we op voorhand gehoopt hadden’, zegt federaal fractieleider Peter De Roover. ‘Het zal een zoektocht zijn. Maar we moeten onze verantwoordelijkheid nemen. De NVA vermijdt net dat er in Antwerpen een uitgesproken links beleid komt.’
De Vlaamsnationalistische achterban lijkt de Antwerpse evoluties voorlopig te aanvaarden. ‘Er is wat tandengeknars in de wandelgangen, maar dat blijft binnensmonds’, zegt Karl Drabbe van de Vlaamsgezinde website Door
braak. ‘Iedereen zal het argument van bestuurbaarheid slikken.’
Dat de NVA zich op deze manier kan profileren als een redelijke beleidspartij die de pagina van de campagne kan omslaan en bereid is om aan tafel te gaan zitten met voormalige tegenstrevers, kan zelfs een voordeel zijn, stipt politicoloog Bart Maddens (KU Leuven) aan.
Toch speelt de NVA, zeker in de aanloop naar de verkiezingen van mei volgend jaar, opnieuw een troef kwijt. Bij het bevriezen van de communautaire agenda of het noodgedwongen verlaten van de strikte budgettaire orthodoxie, kon De Wever nog argumenteren dat de NVA tenminste de beste garantie bood om op de belangrijkste bestuursniveaus links buiten te houden. Dat voordeel krijgt nu een fikse knauw. Een geelrode alliantie is geen primeur in Vlaanderen, maar Antwerpen is van een andere orde.
Lek naar rechts
Dat maakt de NVA de komende maanden kwetsbaar, vooral voor aanvallen van Vlaams Belang. Voor de partij van Tom Van Grieken, die bij de gemeenteraadsverkiezingen al tal van stemmen terugwon van de NVA, ligt de weg nu open om een stem voor de NVA weg te zetten als een stem voor een partij die liever de socialisten er opnieuw bijneemt dan Vlaams Belang. Om het lek naar rechts zo veel mogelijk te beperken, blijft de NVA fors inzetten op de kernthema’s van Vlaams Belang: identiteit en migratie. Het volgehouden verzet tegen het VNMigratiepact is daar momenteel de ideale veruitwendiging van.
Het is voor de NVA cruciaal die lijn ook in Antwerpen door te trekken. Bij Antwerpse NVA’ers valt te horen dat ze op sociaal, ecologisch en mobiliteitsvlak de socialisten een eind tegemoet kunnen komen. Maar net als op Vlaams en federaal niveau is de bewegingsruimte wat identiteit en migratie betreft hermetisch klein. ‘Dit zal geen linkse coalitie worden’, zegt De Roover. ‘De NVA wordt niet socialistisch.’