Europa moet tegen 2050 klimaatneutraal zijn
De Europese Commissie legt de klimaatlat hoger. Zo moet het aandeel olie en gas dalen van 55 naar 20 procent. Goed voor klimaat én geopolitiek.
Europees commissaris Miguel Cañete maakt vandaag de Europese klimaatstrategie op lange termijn bekend. Gisteren lichtte hij al een tip van de sluier. Hij zegt dat Europa de eerste grote economie wil zijn die tegen 2050 klimaatneutraal wordt. Dat betekent dat er netto geen broeikasgassen meer uitgestoten worden. En wat toch nog de lucht ingaat, moet opgevangen en opgeslagen worden.
Daarmee scherpt Europa zijn ambities aan. Eerder was de doelstelling om de uitstoot tegen 2050 met 80 tot 95 procent terug te dringen. Als Europa die belofte effectief waarmaakt, blijft het zich inschrijven in de doelstellingen van Parijs. In het akkoord staat dat de klimaatneutraliteit in de tweede helft van de eeuw bereikt moet worden. Het VNklimaatpanel IPCC vervroegde die datum naar 2050.
Efficiëntere huizen
Uit documenten die De Standaard kon inkijken, blijkt dat de Commissie zeven strategische wegen wil bewandelen om dat ambitieuze doel te bereiken. In de eerste plaats moet de energieefficiëntie drastisch omhoog. Daardoor moet het energieverbruik tegen 2050 gehalveerd worden. Vooral in huizen moet de winst ge boekt worden. ‘Energieefficiënte huizen moeten de norm worden’, aldus Cañete. Europa wil sterk inzetten op automatisering en digitalisering en strikte standaarden opleggen waardoor ook de rest van de wereld moet volgen.
Daarnaast moet het aandeel hernieuwbare energie opgetrokken worden en dat van olie en gas fors dalen. Nu draait Europa voor 55 procent van zijn energieproductie op die fossiele brandstoffen. Dat moet zakken naar 20 procent. Dat is niet alleen goed voor de uitstoot, maar ook voor de geo politieke onafhankelijkheid én voor de portemonnee.
De totale besparing wordt geraamd op
2.000 tot 3.000 miljard euro voor de periode 20312050.
Ook het transport moet veranderen. Europa rekent niet louter op elektrificatie, want de batterijtechnologie is nog onvoldoende ontwikkeld. Maar voor vrachtvervoer moet de trein een inhaalbeweging maken ten opzichte van de vrachtwagen. Voorts zal ook de luchtvaart eindelijk een bijdrage moeten leveren. Daarbij wordt in de eerste plaats gerekend op schonere brandstoffen. Het verkeer moet via digitalisering ook efficiënter georganiseerd worden. Ten slotte moet het transEuropese energienetwerk versneld uitgebouwd worden.
CO2 opslaan
Opvallend: ook de opvang en het opslaan van CO2 worden een pijler. Tot nog toe had Europa minder aandacht voor dit procedé, maar ook het IPCC vindt het noodzakelijk om de klimaatdoelstellingen te halen. Sommige takken van de industrie, de cementbedrijven bijvoorbeeld, kunnen niet produceren zonder CO2 uit te stoten. Noorwegen is vragende partij om Europees CO2 op te halen en onder de zeebodem op te slaan.
De investeringen worden geraamd op jaarlijks 175 tot 290 miljard euro, maar volgens Cañete zal de Europese industrie er ook economische vruchten van plukken. Bovendien zullen de kosten voor de gezondheidszorg dalen. De vraag blijft natuurlijk of de lidstaten de ambitieuze plannen van de Commissie willen volgen. Uitgerekend Polen, dat vanaf volgende week gastheer is van de jaarlijkse VNklimaatconferentie, toont traditioneel weinig appetijt en houdt sterk vast aan zijn steenkoolsector. Maar Europees Parlementslid Kathleen Van Brempt (SP.A) is optimistisch. ‘De Commissie kan in elk geval met opgeheven hoofd naar de klimaatconferentie in Katowice.’ Tegelijk wijst ze erop dat ook de burgers bij deze ingrijpende transitie betrokken moeten worden. ‘Ze moeten de garantie krijgen dat het om een rechtvaardige transitie gaat.’
Ook de luchtvaart zal eindelijk een bijdrage moeten leveren, in de eerste plaats wordt gerekend op schonere brandstoffen
Dat het niet goed gaat met de strijd tegen de klimaatverandering, is geen geheim. Het optimisme van Parijs is lang vervlogen. Het VNklimaatpanel (IPCC) luidde vorige maand de alarmbel over de snelle opwarming en gisteren maakte het VNmilieuagentschap (Unep) duidelijk hoe groot de kloof is tussen de inspanningen die momenteel gedaan worden en wat er echt moet gebeuren.
In het klimaatakkoord van Parijs spraken alle landen af om de opwarming van de aarde onder 2 graden te houden. Daarvoor dienden ze plannen in om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Al die nationale plannen samen moeten ertoe leiden dat die doelstelling wordt gehaald.
Maar de vrijwillige plannen schieten hopeloos tekort, blijkt uit de analyse van de VNonderzoekers. Ze onderzochten de stand van zaken anno 2018 en hun conclusie is hard: alle landen samen moeten hun inspanningen verdrievoudigen, willen we tegen 2100 de stijging tot 2 graden beperken. Om 1,5 graad te halen, moet het zelfs maal vijf.
Brandalarm
Dat het rapport gisteren verscheen, is geen toeval. Vanaf volgende week heeft in het Poolse Katowice de jaarlijkse klimaatconferentie van de VN plaats. De bedoeling is dat de landen er aangeven hoe ze hun nationale plannen zullen aanscherpen. Veel animo is er daarvoor niet. De uitstoot
van broeikasgassen bereikt dit jaar een historisch hoogtepunt en er is geen enkele indicatie dat de absolute piek in zicht is. Slechts 57 landen – goed voor 60 procent van de wereldwijde uitstoot – zitten op het juiste spoor om tegen 2030 hun piekuitstoot te bereiken.
‘Het recente rapport van het VNklimaatpanel luidde wereldwijd het brandalarm. Met dit rapport doen we onderzoek naar de brandstichting’, vat Joyce Msuyna, vicedirecteur van de Unep, de situatie samen. Dat die brand soms letterlijk genomen mag worden, weten ze onder andere in Californië. De bosbranden waren er verwoestender dan ooit. Dat de opwarming van de aarde de natuurrampen verergert en intensifieert, wordt door steeds meer wetenschappers bevestigd. Ook het Amerikaanse Congres publiceerde vorige week een grootschalig rapport waarin de gevolgen van de klimaatverandering voor de Amerikaanse economie geschetst worden. De economische schade zal tegen 2100 oplopen tot honderden miljarden dollar.
Klimaatsceptici
Maar de Amerikaanse president Donald
Trump veegde de conclusies meteen van tafel. ‘Ik heb het rapport gezien, ik heb een deel ervan gelezen, maar ik geloof er niet in’, zei hij. De invloed van de klimaatsceptici in het Witte Huis is groot. Ook Larry Kudlow, Trumps belangrijkste economische raadgever, veegde vorige maand de VNklimaatwetenschappers de mantel uit. ‘Hun rapporten zijn de voorbije twintig jaar niet erg succesvol gebleken.’
In hun rapport wijzen de Uneponderzoekers erop dat steden, bedrijven en regionale overheden wel grote inspanningen doen. Toch blijven nationale staten cruciaal