Anti-Verhofstadttruck dendert door Hongarije
De Hongaarse premier Viktor Orban slaat terug naar Guy Verhofstadt, met de hulp van de talloze mediabedrijven die hij in zijn macht heeft. ‘Hij vroeg om klappen.’
BOEDAPEST I Het was een flink schot voor de boeg van de Hongaarse premier Viktor Orban. In de aanloop naar de Europese verkiezingen van 2019 pakte Guy Verhofstadt, liberaal fractieleider in het Europees Parlement, uit met een campagne tegen zijn nationaalpopulistische rivaal. Verhofstadt liet een billboardtruck door Brussel en Boedapest rijden, als aanklacht tegen de ‘illiberale’ neigingen en antiBrusselse retoriek van Orban en de zelfverrijking met Europese fondsen. De slogan: ‘Eerst pakte hij ons geld, nu wil hij Europa vernietigen.’
Woensdag dreef Orban Verhofstadt alweer in het verweer met een tegenoffensief. ‘Het promigratie, liberale Europarlementslid dacht Hongarije aan te vallen zonder gevolgen’, schreef de regeringsgezinde nieuwswebsite 888.hu. ‘Verhofstadt vroeg om klappen.’ Orban laat in Boedapest en in Brussel een eigen reclamewagen rondrijden met een foto van de Belgische oudpremier. Het opschrift: ‘Sinds 2015 stierven honderden mensen als gevolg van terroristische aanvallen, maar Guy Verhofstadt zegt: er is geen migratiecrisis. Dit is krankzinnig.’
Monsterbelastingen
Welke boodschap het luidst gehoord zal worden in Hongarije, lijdt geen twijfel. Meer dan vijfhonderd publicaties bevinden zich in de handen van ‘oligarchen en zakenmannen gelinkt aan de regering’, berekende de website voor onderzoeksjournalistiek Atlatszo. Kranten, televisiezenders, radiostations en webportalen leveren een onophoudelijke stroom regeringsgezinde berichtgeving, angstaanjagende stukken over de migratietoevloed naar Europa en sneren naar tegenstanders.
‘De Hongaarse regering beantwoordt de aanval van de Europese promigrantenliberalen’, kopte de populaire website Origo over de antiVerhofstadttruck. Het ooit onafhankelijke nieuwsportaal is een van de talloze pionnen die verschoven werden sinds Orban in 2010 aan de macht kwam.
De eerste stap was het zuiveren van de publieke omroep. Daar getuigden klokkenluiders tegenover The Guardian dat chefs soms woord voor woord verhalen dicteren en richtlijnen overnemen van het communicatiedepartement van de regering. ‘Tolerantie wordt bekritiseerd, terwijl antimigratiesentimenten voorgesteld worden als enige juiste opinie.’
Dezelfde verhalen worden tegelijk gecirculeerd door de steeds uitbreidende reeks commerciële media die in handen van Orbanloyalisten kwamen. Eigenaars van Hongaarse mediabedrijven werden de afgelopen jaren verleid om te verkopen of onder druk gezet met monsterbelastingen of het afnemen van licenties. Ook internationale reuzen, zoals voormalig Origoeigenaar Deutsche Telekom, zwichtten. Vandaag is Origo in handen van de neef van Orbans exminister van Financiën.
Het oorspronkelijke Origoteam, onder meer geroemd om zijn onderzoek naar de financiën van regeringsleden, verliet de website in 2014. Anno 2018 schrijven nieuwe redacteuren in een indrukwekkend tempo stukken die hekelen dat in Duitsland een zwart jongetje op Kinderchocoladeverpakkingen staat en samenzweringstheorieën verspreiden over de Amerikaanse filantroop George Soros.
Zondebok
Soros, een progressieve hefboomfondsmagnaat van joods-Hongaarse afkomst, sprak zich in het verleden uit voor legale migratie naar Europa en geeft geld aan mensenrechtenorganisaties en anticorruptiewaakhonden die kritisch zijn voor Orban. Het maakte hem tot doelwit van eerdere Hongaarse campagnes. Alleen al in 2017 gaf de Hongaarse regering 40 miljoen euro uit aan antiSorosadvertenties, die in het hele land billboards, tvschermen en bushokjes in beslag namen.
Volgens critici is Soros de ideale zondebok voor de regering: joods, rijk, links en vóór het bin nenlaten van islamitische migranten. Zij zien de advertenties als een antisemitisch hondenfluitje dat versterkt wordt door de media. Zo publiceerde het magazine Figyelo, sinds 2016 in handen van een Orbanvertrouweling, een lijst van 200 activisten, journalisten en academici die weggezet werden als huurlingen van Soros. De regering ontkende de aantijgingen van antisemitisme.
Wie goed verdient aan de postercampagnes, is een kransje ondernemers rond de premier. Deze loyale bourgeoisie harkt via openbare aanbestedingen een aanzienlijk deel van de Hongaarse EU-subsidies binnen. Hun explosief groeiende kapitaal gebruiken ze om te investeren in nieuwe proorbanpublicaties en advertentiebedrijven. Vervolgens stromen de staatsadvertenties binnen, terwijl kritische media hun advertentieinkomsten zien afkalven.
Afgelopen woensdag kwam een reeks Orbanlievende media met de ophefmakende verklaring dat ze hun bedrijven zullen groeperen in één machtig mediaconglomeraat. De onafhankelijke spelers dreigen zo verder te verdrinken.
Meer dan vijfhonderd publicaties bevinden zich in de handen van vertrouwelingen van Orban